DILI, 02 agostu 2021 (TATOLI)–Ministru Asuntu Parlantár no Komunikasaun Sosiál (MAPKOMS), Francisco Martins da Costa Pereira Jerónimo, otimista iha tinan ne’e bele konklui dijitalizasaun Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públika (RTTL, EP) ba faze dahuluk.
“Instalasaun la’o maka’as, ha’u hanoin ita-nia alvu mak setembru bele instala hotu ona sistema dijitalizasaun faze dahuluk atu nune’e uma-kain sira bele asesu informasaun,” Ministru hateten hafoin ramata sosializasaun sistema dijitalizasaun RTTL, E.P, iha postu administrativu Metinaro, munisípiu Dili, segunda ne’e.
Tuir Ministru, ba faze dahuluk ne’e, iha alvu instala sistema dijitalizasaun ba uma-kain hamutuk 30.000 hodi asesu programa iha RTTL, E.P ho di’ak no ba kestaun ne’e MAPKOMS ho koordenasaun parseiru sei halo esforsu.
Notísia relevante: Lansa sistema dijitalizasaun, PM Taur enkoraja RTTL,E.P dezenvolve-an
“Instalasaun iha Liquiçá hotu ona agora iha Dili to’o Metinaro, Aileu, Ermera no Bobonaro, nune’e ho sistema dijitalizasaun bele asesu kanál barak,” nia akresenta.
Ho nune’e, komunidade sira apresia tebes Governu liuhosi MAPKOMS nia inisiativa ne’e.
“Komunidade sira kontente no husu Governu atu hadi’a di’ak liután no aumenta programa barak hanesan bola no seluk tan. Agora halo esforsu hela atu aprosima entidade sira ne’ebé kompetente iha mundiál atu hatama kanál,” nia hatutan.
Iha fatin hanesan, Administradór postu administrativu Metinaro, Fausto Soares, hateten, hanesan autoridade lokál nia apresia tebes tanba MAPKOMS bele hili área ne’e hodi halo sosializassun programa.
“Ami-nia populasaun iha postu Metinaro hamutuk 7.059, ne’ebé maioria asesu televizaun maibé uma-kain balun iha aldeia tolu mak seidauk asesu,” nia tenik.
Autoridade lokál ne’e fiar katak komunidade sira iha aldeia 12 postu Metinaro sei antusiazmu simu programa.
Dijitalizasaun RTTL, E.P ne’ebé instala maka Sistema Dijitál Transmisaun Multimedia Terrestre (DTMB, sigla ingés).
Notísia relevante: Governu xinez entrega obra DTMB ba Timor-Leste
Faze dahuluk projetu ne’e seidauk kobre populasaun tomak maibé foin iha munisípiu Dili no Liquiçá, no postu administrativu balun hanesan Cailaco, munisípiu Bobonaro no postu Laulara, munisípiu Aileu.
Projetu ne’e sei iha faze daruak no datoluk, tanba ne’e Governu aposta katak to’o tinan 2023 populasaun Timór tomak sei asesu programa dijitál.
DTMB sei fó sai transmisaun ho kualidade definisaun a’as (HD – High Definiction) ba telespetadór tanba hanesan teknolojia avansadu iha mundu, ne’ebé di’ak liu kompara ho sistema tradisionál no ba dahuluk aplika kódigu low-density parity-check (LDPC) transmisaun dijitál terrestriál iha mundu.
Iha faze dahuluk, totál uma-kain ne’ebé asesu ona sistema dijitál iha suku Guiço, Lisadila, Gugleur, Vatuboro no Leotola iha postu administrativu Maubara, munisípiu Liquiçá hamutuk 300, ho totál benefisiáriu 1.864, kompostu hosi mane 940 no feto 924.
Daudaun iha Timor Leste, sentru transmisaun tolu mak funsiona hanesan Biterlau iha Fatuahi, Kutulau iha Bazartete no torre sentrál iha Caicoli, ne’ebé instala ona ekipamentu sofistikadu sira hodi halo transmisaun dijitál, ne’ebé materiál sira hetan apoiu hosi Governu xinez no instala hosi tékniku xinez.
Timor-Leste ninia lokál televizaun analog iha 13, ne’ebé área kobertura kiik no frekuénsia ida bele transmite de’it programa RTTL, E.P nian ida no televizaun sai la moos ka haree hanesan rai-henek iha televizaun laran no nia lian ladún moos, hirak ne’e akontese tanba ekipamentu analog ne’ebé utiliza hela tuan ona, nune’e prejudika ba prosesu manutensaun no monitorizasaun.
Ho hanoin hirak ne’e maka Governu hakarak dijitaliza sistema radiudifuzaun RTTL, E.P tanba sistema analog implika prosesu dezenvolvimentu mídia komunikasaun iha Timor Leste.
Jornalista : Natalino Costa
Editora : Julia Chatarina