DILI, 07 fevereiru 2023 (TATOLI) – Governu Timor-Leste liuhosi Ministra Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Adaljiza Magno, no Ministra Xefe Norte Teritóriu Austrália, Natasha Fyles, asina akordu parseria estratéjika, ne’ebé hala’o iha Parlamentu Darwin.
Asinatura akordu ne’e ho sasin hosi Primeiru-Ministru (PM), Taur Matan Ruak, no Ministru ba Asuntu Komérsiu Austrália, Paul Kirby.
Ministra Adaljiza Magno hatete katak akordu ne’e importante tebes ba Timor-Leste no Governu Norte Territóriu (NT) iha setór estratéjiku sira hanesan, komérsiu, negósiu, agrikultura, turizmu, petróleu no minerál no área sira seluk tan.
“Akordu ne’e importante tebes ba Timor-Leste nomós Norte Territóriu, tanba Estadu NT ne’e halibur timoroan barak liu ne’ebé mak hela iha ne’e dezde tinan 1975 antes timoroan barak mai hela ona iha ne’e até depois restaurasaun independénsia. Tanba iha koneksaun nomós iha relasaun ne’ebé mak forte entre ema ho ema importante tebes ba Timor-Leste no Norte Territóriu hodi halo akordu ida”, haktuir nota ne’ebé Agência Tatoli simu hosi gabinete Xefe Governu, tersa ne’e.
Governante ne’e hatutan Austrália komprometidu atu apoia Timor-Leste iha setór barak hanesan turizmu, agrikultura, petróleu, minerál no ezemplu konkretu ida mak sira halo jestaun ba krokodilu (lafahek) sira-nian.
“Ita hatene katak Darwin ne’e sidade ida ka Estadu ida ne’ebé mak iha jestaun di’ak tebtebes ba krokodilu. Iha setór barbarak hanesan agrikultura ne’ebé mak ita mós bele halo kooperasaun di’ak. Iha turizmu ne’ebé mak sira bele haruka ema Austrália sira aléinde bá vizita iha Bali, sira mós bele hakat liután bá iha Timor-Leste. Ida ne’e hanesan meiu ida ne’ebé mak di’ak tebtebes ita tulun malu”, Ministra Adaljiza Magno afirma.
Akordu refere nu’udar kontinuasaun ho ida ne’ebé asina ona iha 2019 ne’ebé kaduka tiha ona iha 2022. Akordu foun ne’e sei válidu to’o 2026.
“Depois strategic partnership agreement ne’e mós hanesan estensaun ida atu halo jestaun liután ba Palm Scheme. Palm Scheme ne’e hanesan akordu ida ne’ebé mak ema hotu hatene oinsá Governu Austrália ho ita iha akordu hodi haruka traballador sira mai Austrália”.
“Entaun aproveita vizita traballu Primeiru-Ministru nian, ha’u ho Ministra Norte Teritóriu Austrália nian asina akordu estratéjiku partnership agreement ho sasin hosi Primeiru-Ministru ho Ministru ba Asuntu Komérsiu nian hosi Austrália. Ne’e pasu importante ida hodi hametin relasaun entre Teritóriu Norte ho Timor-Leste”, nia esplika.
Xefe Governu ho delegasaun kontinua dezloka hosi Sidade Norte Teritóriu Darwin bá Kanberra hodi hasoru malu ho nia omólogu australianu, Antony Albanese.
Notísia relevante: Ohin, Primeiru-Ministru Matan Ruak dezloka bá Austrália
Jornalista: Antónia Gusmão
Editora: Maria Auxiliadora