iklan

EKONOMIA, HEADLINE

Diskusaun téknika ba prevensaun atividade tesi ai ilegál envolve autoridade sira

Diskusaun téknika ba prevensaun atividade tesi ai ilegál envolve autoridade sira

Sekretáriu Estadu Floresta, Fernandino Vieira. Imajen Tatoli /Francisco Sony

DILI, 17 Abríl 2024 (TATOLI) – Ministériu Agrikultura, Pekuária, Peska no Floresta (MAPPF), liuhusi Sekretaria Estadu Floresta (SEF) hahú ona diskusaun téknika ho autoridade xave sira iha Dili atu preve komunidade labele halo atividade tesi ai ilegál.

Enkontru ba dahuluk ne’e envlove administradór postu, xefe suku, autoridade polisiál sira, Autoridade Protesaun Sivíl, hodi diskute serbisu tékniku kona-ba oinsá atu evita atividade tesi ai ilegál iha kapitál.

“Ita halo ona diskusaun téknika kona-ba serbisu atu evita atividade komunidade sira-nian iha Dili laran hodi labele kontinua tesi ai ho ilegál”, Sekretáriu Estadu Floresta, Fernandino Vieira, relata iha Caicoli, ohin.

Asaun ne’ebé ministériu halo, liuhusi Floresta ne’e atu evita dezastre naturál iha Dili, nomós fatin sira seluk iha territóriu, tanba Timor-Leste kada tinan sempre enfrenta dezastre naturál ne’ebé ikus mai hamosu inundasaun iha fatin-fatin hodi fó risku ba ema nia vida, inklui estraga mós ai-han sira ne’ebé mak família agrikultór sira kuda iha to’os laran.

Ba kestaun ne’e, SEF sei kria tan enkontru koordenasaun serbisu ho di’ak liután hodi bele trava tesi ai ilegál no ho orientasaun serbisu ne’ebé iha bele garante katak fulan neen nia laran bele redús atividade ilegál ne’e.

“Iha enkontru tuirmai atu deside orientasaun serbisu sira no ita sei kria mós diploma ida hodi sai hanesan baze legál atu serbisu ne’ebé parte autoridade kompetente sira halo bele sai forsa polítika ida hodi trava atividade ilegál sira ne’e”, afirma.

Governante salienta katak asaun ne’ebé Governu halo iha tinan ida ne’e sei redús impaktu negativu ba dezenvolvimentu ne’ebé la’o iha rai ne’e, liuliu labele fó risku boot ba komunidade.

Iha fatin hanesan, Administradór Postu Kristu Rei, Fernando Araújo, konsidera enkontru tékniku ba prevensaun atividade tesi ai ilegál iha Dili ne’e pertinente, tanba iha área Kristu Rei ne’e kategoria zona ida ne’ebé risku tebes no dalabarak komunidade ne’ebé hela iha área besik mota ninin mak sai vítima bainhira akontese dezastre naturál, tanba rai halai no bee dalan sira ne’ebé uluk konsidera hanesan kadalak agora sai hotu ona mota.

“Ida ne’e tanba impaktu husi komunidade sira ne’ebé hela iha foho leten komesa halo uma no taka hotu bee dalan sira, depois sira tesi ai arbiru no la hanoin ba konsekuénsia sira, entaun tempu udan komunidade sira hela iha kraik maka simu konsekuénsia”, salienta.

Liuhusi polítika ne’ebé Parte SEF kria ne’e sei sosializa ba komunidade iha kada suku no aldeia iha Dili atu komprende hodi tulun Governu evita problema inundasaun.

Antes ne’e, Sekretáriu Estadu Floresta, Fernandino Vieira, bandu ona komunidade atu tesi ai-bubur no ai-ru hodi fa’an tanba plantasaun rua ne’e tama iha lista ai protejida.

Governante ne’e salienta katak ai-bubur no ai-ru ne’e moris iha territóriu no maioria iha foho-lolon sira, maibé hahú menus. Tanba ne’e, Governu sei halo intervensaun hodi atua atividade ilegál sira ne’e atu iha futuru labele akontese tan.

Tuir Rejime Jerál Floresta no lei númeru 5/2000 kona-ba Sistema Nasionál sai ona baze fundamentál ida hodi haforsa atu halo atuasaun ba atividade ilegál sira.

Dadus husi MAPPF hatudu katak, kada tinan, Timor-Leste lakon ninia rekursu ai-laran 1,7% ekivale ba área ektare rihun 10, tanba atividade tesi ai ilegál ne’ebé komunidade sira iha nasaun ne’e halo.

Notísia relevante: Ai-bubur no ai-ru tama lista ai protejida, MAPPF proíbe komunidade atu tesi

Jornalista: Tomé Amado       

Editora: Maria Auxiliadora

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!