DILI, 05 dezembru 2024 (TATOLI)—Membru Parlamentu Nasionál (PN) liuhusi Deputadu FRETILIN, Joaquim dos Santos “Boraluli’’, husu timoroan hotu atu iha komemorasaun loron invazaun Indonézia mai Timor-Leste ba da-49 (07 dezembru 1975-07 dezembru 2024) atu halo reflesaun no fó onra ba eroi no martir sira-ne’ebé mate defende rai ne’e to’o ukun-aan.
“La kle’ur, ita komemora loron invazaun. Hanesan reprezentante povu husu ba sidadaun hotu iha 07 dezembru atu fó netik minutu ida hakmatek nian, ida-idak konsiente nia aan ba primeiru martir libertasaun. Ha’u konsidera sira hanesan primeiru martir hahú momentu ne’e ema mate barak ona husi populasaun, membru FALINTIL, membru partidu polítiku mate inosente mak barak,” Nia hateten ba jornalista sira iha resintu PN, kinta ne’e.
Membru husi órgaun lejislativa ne’e konvida timoroan hotu, atu halo reflesaun hodi hanoin eroi sira ninia sakrifísiu ne’ebé husik hela, tanba ukun-aan ne’e husi sira. Hafoin ne’e, mai tuir to’o 31 dezembru ne’ebé Saudozu Nicolau Labato mate no ida-ne’e konsidera períodu entre 07 dezembru no 31 dezembru deside hanesan loron eroi libertasaun pátria.
Iha 07 dezembru 1975, timoroan hahú defende nia aan no direitu to’o mate no husi ne’e to’o 31 dezembru 1978 saudozu Nicolau Lobato mate, entaun timoroan halo reflesaun fó netik onra ba eroi sira iha momentu dahuluk ne’ebé sira rejiste hodi defende Timor-Leste.
Deputadu FRETILIN, Antoninho Bianco, konsidera komemorasaun ne’e nu’udar loron espesiál, tanba loron ne’ebé eroi no martir sira momentu ne’e sira enfrenta situasaun, tanba de’it atu defende Estadu direitu demokrátiku ne’ebé proklama unilateralmente iha 28 novembru 1975.
Entaun, nia dehan, kada tinan Timor-Leste komemora loron ne’e hodi halo reflesaun katak husi 1975 mai to’o ona 2024, tinan 49 liu-bá, Timor-Leste komemora hodi hatutan liuliu eroi no martir sira-ne’ebé sira halo ohin loron timoroan bele sente no haree buat ne’ebé sira uluk sente no haree.
“Entaun komemorasaun ne’e la’ós ita komemora de’it tina-tinan, maibé ita hakarak halo reflesaun. Katak, saida mak sira bele halo iha momentu ne’eba no saida mak ita halo fali iha tempu agora, órgaun soberania haat sira-nia serbisu atu serbi povu ne’ebé ita-nia erói no martir sira husik hela. Entaun, ita serbi ho ita-nia prinsípiu sira dehan serbi atu hakmaan povu nia terus. Entaun, povu ne’e nia terus hakmaan duni ka lae, nune’e reflesaun presiza halo hanesan ne’e ba ukun-na’in sira liuhusi órgaun soberania haat ne’e,” nia dehan.
Nia dehan, ba ema ne’ebé hala’o kna’ar iha administrasaun públika ne’e mak halo reflesaun oinsá halo kna’ar hodi serbí povu no serbí atu hakmaan povu nia terus.
Deputadu KHUNTO, António Verdiál de Sousa, husu ema hotu fó onra no gloria ba erui sira hotu ne’ebé fó aan ba rai ida-ne’e no ohin loron Timor-Leste bele sai nasaun ida indepedénsia no livre.
“Nu’udar Deputadu reprezenta povu sai defensór povu, mai ita hamutuk reza ba ita-nia eroi no eroina sira-ne’ebé mate tanba rai ida-ne’e. Husu juventude sira atu kria situasaun ida hakmatek hodi fó oportunidade ba Governu da-sia hodi hala’o dezenvolvimentu,” nia dehan.
Jornalista : Nelson de Sousa
Editór : Cancio Ximenes
