DILI, 17 Marsu 2025 (TATOLI)—Xefe Gabinete Sekretáriu Estadu Arte no Kultura (SEAK), Francisco Tae Mau, hateten iha tinan 2024 konsege apoiu ona orsamentu hamutuk $148.000.00 ba inisiativa reforsa arte no kultura iha Timor-Leste ba grupu kuaze 34.
Notísia Relevante: Reprezentante povu husu SEAK apoiu konstrui fali uma lisan 12 iha Gariuai
“Ba grupu arte no kultura ho Asosiasaun sira hamutuk 34 mak ita apoiu iha tinan 2024. Husi númeru ne’ebé iha, ita fahe ba kategoria tolu mak 19 ita apoiu ba uma lisan, 10 ita apoiu ba grupu arte kultura sira no seluk ita apoiu ba Asosiasaun kluturál sira,” Francisco hateten ba Agência TATOLI iha edifisiu Ministériu Juventude, Desportu, Arte no Kultura (MJDAK), segunda ne’e.
Grupu benefisiariu 34 ne’ebé hetan apoiu durante ne’e mak hanesan:
- Orsamentu ho totál $56,051.60 apoiu ba Asosiasaun Arte Moris; ne’ebe hala’o ona aktividade hodi partisipa Feira Artístiku kontemporañia Internasionál no promove produtu Timor Leste ba mundu Internasional;
- Orsamentu ho totál $7.500 apoiu ba Grupu CCI-TL; hala’o ona atividade iha Baukau ba bala 165 ne’ebe Munisipiu Baukau oan sira tenke selebra iha 20 Abríl. Atividade ida-ne’e dirije husi Kámara Komérsiu Indústria Timor Leste (CCITL);
- Orsamentu ho totál $1,050.00 apoiu ba Grupu CETL, hanesan grupu ida-ne’ebé halo ona nia atividade ida hanesan hasa’e kapasidade estudante sira-nian, liuliu grupu vulneravel ne’ebé mak hetan impaktu husi lixu ne’e rasik;
- Orsamentu ho totál $1,000 apoiu ba Grupu Tramastra Student 2022; hanesan grupu ida-ne’ebe halo ona nia atividade hodi dezenvolve área Mice iha Timor-Leste, promove talentu foinsa’e sira liuhusi múzika no hametin relasaun entre nasaun viziñu iha área edukasaun no kultura;
- Orsamentu ho totál $1,500 apoiu ba Grupu Feto Unidade Soru Tais; Grupu ida-ne’e halo ona atividade soru tais ne’ebe sai hanesan kreatividade ida hodi haforsa identidade Timor-Leste nian;
- Orsamentu ho total $1,500 apoiu ba Uma Lisan Bidau Manumata-Laivai; Uma lisan sai hanesan patrimóniu kulturál, tanba ne’e husi lia-na’in sira halo ona serimónia inaugurasaun ba Uma Lisan Bidau Manumata iha Laivai;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu ba Grupu Domin Kultura hodi realiza serimónia rituál sau-hare;
- Orsamentu ho totál $6,000 apoiu ba Grupu Hihoru Ilipere hodi halo reabilitasaun ba fatin turizmu;
- Orsamentu ho totál $2,200 apoiu ba Igreja Bethel Timor-Leste Reinu Bethany hodi aprezenta dansa iha Konferénsia-Kultu Revivamentu Espirituál iha Soe NTT-Indonézi;
- Orsamentu ho toáal $1,500 apoiu ba Uma Lisan Halulu-Hohomae hodi halo ona serimónia inaugurasaun;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu ba Uma Lisan Simau Beremanus hodi realiza serimónia inaugurasaun;
- Orsamentu ho totál $1,500 apoiu ba Uma Lisan Hatululi hodi realiza serimónia inaugurasaun;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu ba Uma Lisan Madae hetan apoiu husi SEAK no halo ona serimónia inaugurasun;
- Orsamentu ho totál $1,500 apoiu ba Uma Lisan FAD-NARO hodi halo atividade Inaugurasaun ba Uma Lisan FAD-NARO iha Postu Administrativu Remexio Munisipiu Aileu;
- Orsamentu ho totál $2,200 apoiu ba Uma Dua Lae hodi halo serimónia Inaugurasaun Uma Dua Lae iha Munisipiu Bobonaru;
- Orsamentu ho totál $1,500 apoiu ba Uma Lisan BUBUDERE-ALA-OLI hodi selebra Inagurasaun Uma Lisan BUBUDERE-ALA-OLI;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu ba Lian-Na’in Suku Tolu (Lakuliu, Letemumu no Baguia hodi hala’o serimónia Rituál Tradisionál;
- Orsamentu ho totál $6,240.00 apoiu Fundasaun Kulturál Le-Ziavál kona-ba Eventu on Behalf of Friends of Lospalos Melbourne-Australia 2024;
- Orsamentu ho totál $2,500 apoiu ba Uma Lisan Locar Mata (LAD-LOCAR) kona-ba Inaugurasaun Uma Lisan Locar Mata (LAD-LOCAR);
- Orsamentu ho totál $18,658.00 apoiu ba Fundasaun Alola ne’ebé mak Prodús Produtu Artefas Expozisaun iha Biennale Venice (Italia) no Mobilizasaun sasán Arte husi Venice-Melbourne (Australia);
- Orsamentu ho totál $1,180.00 apoiu Komisaun Eventuál ba Aprezentasaun Kids International Fashion Week iha Tailandia;
- Orsamentu ho totál $5,000 apoiu Grupu Lantava hodi halo Komemorasaun Lantava Festivál 2024;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu Uma Lulik Dom Bau Meta kona-ba inaugurasaun Uma Lulik Dom Bau Meta iha Munisipiu Aileu;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu Uma Lisan Sure kona-ba inaugurasaun Uma Lisan Sure iha Munisipiu Lautém;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu ba Haburas Kultura kona-ba Tebe Kultura iha Postu Administrativu Bobonaru;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu ba Uma Lisan Mau Bessi Mau Ani kona-ba Serimónia Inaugurasaun Uma Lisan Mau Bessi Mau Ani;
- Orsamentu ho totál $1,500 apoiu ba Uma Lisan Baha-Mori Detu-Waimuta Ulu Isi kona-ba Serimónia Inaugursaun Uma Lisan refere iha suku Gariuai, postu administrativu Baukau Vila, Munisipio Baukau;
- Orsamentu ho totál $1,500 apoiu Uma Lisan Defa-Falu Rahila Tiru-Buti kona-ba Serimónia Inaugurasaun Uma Lisan refere iha postu administrativu Kelikai, munisipiu Baukau;
- Orsamentu ho totál $2,000 apoiu Uma Lisan Sakrai Lobato hodi hala’o Inaugurasaun ba Uma Lisan Sakrai Lobato iha munísipiu Lautein;
- Orsamentu ho totál $1,500 apoiu Uma Lisan Baha-Mori Detu-Waimuta kona-ba Seremónia Inaugurasaun Uma Lisan refere iha suku Gariuai, postu administrative Baukau Vila, Munisípiu Baukau;
- Orsamentu ho totál $1,500 apoiu Uma Lisan Baha-Mori Detu-Waimuta Oma-Umu-Ra’e kona-ba Serimónia Inaugurasaun Uma Lisan refere iha suku Gariuai, postu administrativu Baukau Vila, munisípiu Baukau;
- Orsamentu ho totál $2,500 apoiu ba Komisaun Organizadora ba Serimónia Kulturál ba Ponte Be’e Mean iha munisipiu Kovalima;
- Orsamentu ho totál $1,400 apoiu Instrumentu Múzika ba Grupu Banda Adorio.
- Orsamento ho totál $1,500 apoiu Uma Lisan Luli Laku-Kai-Wai hodi realiza atividade inaugurasaun uma lisan.
Nia dehan, husi apoiu referidu, orsamentu ezekutadu hamutuk $147479.60 ho nia balansu totál $20.40.
“Sosiadade iha ona koñesimentu kona-ba importánsia arte no patrimóniu kulturál iha Nivel Nasionál iha Prezervasaun Uma Lisan sira. Grupu no komunidade hatene preserva no fó ona valorizasaun iha espresaun artístika oioin liuhusi atividade inisiativa ne’ebe realiza ona hodi promove patrimóniu istóriku no kulturál,” nia dehan.
Apoiu iha tinan 2025
Entretantu apoiu hanesan iha tinan 2025 hahú husi janeiru-marsu konsege apoiu ona ba grupu kulturál hamutuk neen (6) mak hanesan:
- Apoiu rituál sau batar iha Suku Afaloikai, postu administrativu Uatulari, munisípiu Vikeke ho montante $2.000.00;
- Apoiu ba sala leitura Xanana Gusmão Reading Room hodi hala’o atividade atu partisipa feira do livru iha Cuba ho montante $11.860.00;
- Apoiu ba inaugurasaun uma lisan iha suku Aituha, postu administrativu Alas, munisípiu Manufahi ho montante $3.000.00;
- Apoiu ba Fundasaun Memória Nino Konis Santana hodi realiza komemorasaun tinan 27 falesimentu Saudozu Nino Konis Santana ho montante $2.250.00;
- Apoiu ba The Nanaricka Media hodi partisipa iha Mini Expo For Traditional Tais and Heritage of East Timor in UK ho montante $18.000.00;
- Apoiu ba grupu hametin arte kultura Atsabe hodi realiza kompetisaun arte no kultura ámbitu komemorasaun loron restaurasaun independensia 20 maiu 2025 ho montante $3.500.00.
Jornalista : Hortencio Sanchez
Editór : Cancio Ximenes