DILI, (TATOLI)- Autoridade Aduaneira (AA ) iha papél importante oinsá atu fasilita komérsiu, kontrola fronteira no halo kolesaun reseita ba Estadu, maibé daudaun ne’e sei menus iha rekursu umanu atu hala’o knaar iha postu fronteira sira.
Diretór Jerál Interinu AA, Julião José Ximenes, hatete autoridade menus iha ema hodi hatán ba ezijénsia komunidade liuliu ba sira ne’ebé hala’o negósiu.
“Rekerimentu hirak ne’e mai husi abitante iha parte fronteira oinsá atubele aumenta rekursu umanu hodi prienxe rekizitu hirak liuliu iha postu fronteira no postu vizilánsia iha área remota hanesan Fatumea, Fatululik, Saburai, Altu Lebos no seluk tan maski edifísiu prontu ona, maibé ekipamentu seidauk kompletu”, informa Julião iha ámbitu enkontru ho Komisaun Funsaun Públika (KFP) iha edifísiu Alfándega, segunda ne’e hodi rona preokupasaun no dúvida funsionáriu AA nian.
“Autoridade Aduaneira menus rekursu umanu sai hanesan rekizitu dahuluk atu implementa ba ita-nia prosesu sira ne’e hotu. Reskursu umanu limitadu tebes, maibé funsionáriu hala’o knaar nafatin nu’udar servidór Estadu nomós tratamentu ba funsionáriu (AA) seidauk di’ak, haree ba saláriu ki’ik tebes, kondisaun hela fatin larazoavel, serbisu liu oras, laiha loron feriadu, husik hela família hodi asegura serbisu iha fronteira”, katak.
Entretantu AA halo ona kobransa ba reseita Estadu ne’ebé tinan-tinan iha aumentu signifikativu tuir alvu ne’ebé fó. Iha 2015 reseita sa’e maka’as pur volta millaun $70 resin, 2016 sa’e ba millaun $75, 2017 reseita iha millaun $74 no tinan ne’e mantein tanba iha mudansa ne’ebé hasoru.
“Reseita sira ne’e ita kategoria iha cash (osan). Iha anteriór iha liña menistériu balun ne’ebé seidauk selu dívida pur volta millaun $9 no konsege selu tiha ona millaun $4 no sei iha millaun $5 atu kompleta iha tinan ne’e”.
Hatutan dalabarak AA labele halo serbisu ho di’ak tanba iha intervensaun husi ajénsia no instituisaun seluk ne’ebé maka seidauk hatene serbisu Autoridade nian no problema maka instituisaun hirak ne’e seidauk hatene knaar no prosedimentu Alfándega nian.
Prezidente Komisaun Funsaun Públika, Faustino Cardoso, hatán katak preokupasaun kona-ba limitasaun ema ne’e fila ba planeamentu husi instituisaun nian.
“Autoridade Aduaneira ne’e sai autoridade ida ne’ebé goza autonomia kompeténsia, tanba ne’e maka fila hikas ba sira-nia lideransa atu hamosu planeamentu rekursu umanu ne’ebé adekuadu ho situasaun ho estatutu ne’ebé sira iha no Komisaun prontu halo pareser bainhira sira halo kona-ba ne’e”.
Daudaun ne’e AA iha iha funsionáriu 240 resin ne’ebé hala’o serbisu iha Dili, munisípiu no fronteira. Atu aumenta tan serbisu-na’in, Alfándega hamutuk ho Komisaun Reforma Fiskál prepara planu atu haree ba asuntu ne’e.
Jornalista : Maria Auxiladora
Editór : Manuel Pinto