DILI, (TATOLI) – Vise-Ministru Obra Públika, Nicolau Freitas Belo, hamutuk ho Sekretáriu Estadu Ambiente (SEA), Demétrio do Amaral de Carvalho, halo inspesaun konjunta iha Metiaut relasiona ho inundasaun ne’ebé akontese no afeta abitante sira ne’ebé hela iha fatin ne’e, tanba atividade ilegál ne’ebé halo husi ema privada ka empreza iha foho Metiaut nian.
Vise-Ministru Obra Públika, Nicolau Freitas Belo, hatete iha domingu loraik foin lalais ne’e akontese udan boot ne’ebé afeta ba rezidente sira iha Metiaut no mós ba transporte sira labele movimenta, tanba sedimentasaun ne’ebé taka estrada.
“Tanba udan ne’ebé boot hodi afeta husi foho, sedimentasaun sira tun hodi taka tomak estrada. Ho ida ne’e ha’u kontaktu Sekretáriu Estadu Ambiente hodi haree”, Nicolau afirma iha Metiaut bainhira observa direta fatin ne’ebé hamosu inundasaun iha aldeia 17 de Abril, Suku Metiaut ohin.

Tanba ne’e hamutuk ho SEA haree atividade ema sira ne’ebé halo serbisu eskavasaun ba foho iha Metiaut ne’e hodi hatene katak sira hetan lisensa ambientál ka lae?
“Ita observa katak iha ne’e eskavasaun impaktu boot tebes ba iha abitante sira bainhira tempu udan liuliu haree ita-nia kontraktor ou ita-nia abitante sira ke’e rai nune’e bele monu totál. Tanba ne’e bá oin presiza haree no investiga kle’an atubele fó solusaun ba ita-nia abitante sira”.
Tanba rezidente sira afeta ba eskavasaun foho iha udan foin lalais ne’e no rai-teen sira taka estrada maka Ministériu Obra Públika (MOP) normaliza tiha no orienta ekipamentu sira hodi hamoos.
Atu labele akontese tan bainhira udan boot maka Vise-Ministru dehan presiza moru atu proteje abitante sira.
“Ida ne’e urjente tanba agora daudaun tempu udan, se la urjente maka sei afeta ba ita-nia komunidade iha kraik (foho okos)”.
Iha fatin hanesan SEA, Demétrio do Amaral, dehan inspesaun ida ne’e normálmente halo ba fatin sira ne’ebé públiku keixa.
“Iha situasaun agora daudaun ne’e ita hetan informasaun sedimentasaun taka estrada iha loron haat liubá no mós ita halo observasaun mai iha fatin ne’e, abitante barak mós reklama katak mota naturál ne’e baibain la fó efeitu, maibé depois eskavasaun haree másivu tebes no bele haree katak eskavasaun iha fatin ida ne’e la’ós mai husi dezeñu, estudu própriu ida, nia kontur ne’ebé halo ne’e la’ós dezeñu maka hodi ke’e kontur ne’e tanba nia ke’e arbiru de’it no sedimentasaun ne’e fó efeitu tiha ona”.
Tanba ne’e uma sira iha foho okos besik estrada liuliu faluk ida nia uma kuaze estraga ona tanba atividade eskavasaun ne’e no tuir informasaun atividade ne’e mós hala’o ilegálmente.
“Medida ami sei halo notifikasaun ofisiál depois de observasaun iha kampu. Ami sei notifika empreza saida maka ita hetan no iha notifikasaun ita sei fó kondisaun ba empreza atu halo tuir inklui medida sira tuir dekretu lei lisensiamentu ambientál nia atu empreza ka ema privadu halo atividade ne’e hodi halo tuir”.
Demétrio haktuir kona-ba empreza ka ema privadu ne’ebé halo atividade ne’e infelizmente efeitu husi atividade ne’e halo rezidente sira ne’ebé iha foho okos ne’ebé nunka hetan inundasaun iha tinan barak nia laran sai afetadu, tanba ne’e prevene.
Jornalista: Maria Auxiliadora
Editora: Rita Almeida