iklan

NASIONÁL, INTERNASIONÁL, EDUKASAUN, DILI, MUNISÍPIU

Joven 30 Kria Empregu Rasik Hafoin Ramata Treinamentu Iha KJFL

Joven 30 Kria Empregu Rasik Hafoin Ramata Treinamentu Iha KJFL

Atividade balun ne’ebé KJFL realiza. Foto: KJFL

DILI, 03 juñu 2019 (TATOLI) – Hahú estabelesimentu KJFL (Knua Juventude Fila Liman) iha 2017, to’o agora, prodús ona joven hamutuk 30 no kria empregu rasik ba aan (auto-empregu), hafoin ramata treinamentu kona-ba Lian ba Juventude no Oportunidade ba Juventude.

Koordenadora KJFL, Felisberta Moniz da Silva informa katak sentru ne’e jere husi PNUD (Programa Nasaun Unida ba Dezenvolvimentu-sigla inglés) no atividade sira ne’ebé dinamiza iha fatin ne’e foka liu ba pilár importante rua hanesan ‘Lian Juventude no Oportunidade ba Juventude’.

Iha pilár lian juventude oferese espasu ba joven sira atu espresa sira-nia hanoin, sira-nia idea kona-ba prosesu dezenvolvimentu iha Timor-Leste.

Pilár oportunidade iha oin rua, ida maka oinsá aumenta abilidade juventude sira nian kona-ba empregabilidade no ida seluk aumenta joven sira-nia kapasidade, koñesimentu ba sira-nia aan rasik liuhusi halo negósiu sosiál.

“Iha ne’e ami foka liu ba negósiu tipu rua; tipu ida bolu negósiu sosiál, objetivu la’ós de’it ba joven atu hetan lukru maibé mós oinsá joven sira bele ajuda rezolve problema ruma iha komunidade,” haktuir Koordenadora Felisberta Moniz ba Ajénsia TATOLI, iha PNUD, Caicoli, segunda ne’e.

Koordenadora ne’e mós haktuir tan katak iha parte oportunidade ne’e, KJFL serbisu hamutuk ho USAID Advance Agriculture hodi fó treinamentu loron lima ba joven sira kona-ba soft skill hodi nune’e sira bele adapta ba ambiente serbisu nian. Aleinde ne’e, sira mós hetan oportunidade hodi ba estájiu iha kompañia agrikultura nian sira.

Atividade KJFL

Durante ezisténsia, atividade sira ne’ebé mak KJFL oferese mak negósiu sosiál (social business), rede negósiu (business networking) no inovasaun (innovation).

Iha negósiu sosiál (social business) ne’e, KJFL introdús ba joven sira oinsá atu identifika problema iha komunidade no transforma problema sai ba idea negósiu. Nune’e mós, dezenvolve idea ne’e ba sira-nia planu negósiu. Iha loron tolu halo analiza ba merkadu, investimentu ne’ebé presiza hodi hahú negósiu no identifika poténsia merkadu sira, no aprende oinsá halo aprezentasaun kona-ba negósiu.

Tuir mai, rede negósiu (business networking) ne’e, KJFL konvida figura sira ne’ebé susesu iha área negósiu hodi fahe esperiénsia ba joven sira. Atividade ne’e realiza dala ida kada fulan rua.

Enkuantu, inovasaun (innovation) ne’e, KJFL oferese espasu iha KJFL laran ba joven sira atu bele aprende oinsá bele uza 3D Printer (Impresora Dimensaun Tolu) oinsá atu imprime (print) sai sira-nia produtu protótipu ruma (prototype); formatu inisiál husi produtu ruma.

Koordenadora Felisberta Moniz informa, KJFL lansa inovasaun laboratóriu 3D.Iha laboratóriu ne’e joven sira aprende kona-ba “internet of things”.

“Ba Timór buat foun tanba iha eskola labarik sira seidauk aprende. Iha parte ne’e sira aprende oinsá halo objetu ida komunika ba objetu seluk, porezemplu ita uza telefone hodi kontrola odamatan taka ka loke”.

“Tanba ne’e avansadu uitoan nune’e joven Timór sira tenke prontu. Ne’e para ita-nia joven sira mós bele aprende kona-ba teknolojia ne’ebé dezenvolve iha mundu no sira mós bele prontu tanba aban bairua la’ós de’it serbisu tradisionál maibé involve teknolojia,” konsidera Koordenadora KJFL.

Koordenadora ne’e mós informa, formasaun ba Inovasaun ne’e hala’o kada sábadu ba fulan neen, no partisipante agora daudaun hamutuk 35, nune’e mós iha Bisnis Camp nian partisipante hamutuk 500 inklui munisípiu sira maka hanesan Dili, Ermera, Manufahi no Likisá, ne’ebé total husi joven ne’ebé halo negósiu rasik ona 30.

Nia informa liután katak inisiálmente KJFL serbisu hamutuk ho Asian School of Bisnis Malaysia hodi fasilita treinamentu loron lima no akompañadu husi joven timoroan na’in lima. Depois, joven na’in lima ne’e mak sai fali treinadór liuhusi esperiénsia ne’ebé sira hetan.

“Maibé, ami mós servisu hamutuk ho grupu naran Matek, ne’ebé joven sira iha grupu ne’e estudu iha rai li’ur no iha koñesimentu ona kona-ba 3D. Nune’e mós, Internet of Things, nune’e kada sábadu no domingu sira rasik maka fó treinamentu ba fali joven partisipante sira,” dehan koordenadór ne’e.

Iha biban ne’e, Koordenadora Felisberta Moniz akresenta katak husi treinamentu ne’ebé oferese, Fundasaun Australiana ida ho naran Wise Foundation, ne’ebé apoiu ona ekipamentu ba water filter ka filtru bee, ne’ebé hetan ona prémiu husi Google. Ekipamentu ne’e rasik atu tulun joven sira hodi halo negósiu.

“Tanba ne’e iha ona Bee Lafaek ne’ebé joven sira halo negósiu ho susesu no hetan mós sertifikadu husi Ministériu Saúde katak bee ne’ebé sira fa’an seguru atu hemu no produtu ne’e la’o tinan ida ona”.

Ezekutiva ne’e hateten, agora daudauk iha ona treinamentu oinsá atu dezenvolve joven sira-nia idea, dezeñu sira-nia produtu liuhusi produtu ida hanaran “prototype” ne’ebé kria ona ho objetivu atu uza hodi halo esperimentasaun ka teste hodi bele hatene rezultadu husi produsaun ruma.

“Se bainhira rezultadu produtu di’ak, bele halo replika no halo produsaun barak nune’e joven sira bele uza produtu ne’e bele kria ona sira negósiu para bele lansa produtu ne’e ba merkadu”.

Koordenadora ne’e hateten tan katak KJFL agora koko atu rekruta peritu ida serbisu hamutuk ho Nova Zelándia atu mai dezenvolve materiál treinamentu iha área turizmu nian, liuliu oinsá atu fó treinamentu ba joven sira hodi bele kria sira-nia serbisu no halo atividade negósiu iha área turizmu, nune’e agora sei iha hela prosesu rekrutamentu.

“Ami espera komesa lalais para bele fó treinamentu tan ba joven sira,” espera Koordenadora Felisberta Moniz da Silva.

Entretantu, KJFL estabelese iha 2017, serbisu hamutuk entre PNUD, Sekretáriu Estadu Juventude no Desportu (SEJD), SEFOPE (Sentru Formasaun Profisionál no Empregu), IADE (Institutu de Apoio ao Desenvolvimento), Telemor no SERVE (Serviço de Registo e Verificação Empresarial).

KJFL ne’e inisiálmente mak KJ (Knua Juventude) maibé bainhira lansa husi Eis-primeiru-ministru, Rui Maria de Araújo. Nune’e, eis-xefe governu ne’e aumenta tan “Fila Liman” ikus mai KJ nakfila sai KJFL tanba konsidera katak reprezenta kriatividade inovasaun no ativu ho razaun hakarak sentru ne’e ba joven sira atu kria sira-nia kriatividade no produtu.

Jornalista       : Nelia Rosario

Editór             : Rafy Belo

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!