BOBONARO, 02 fevereiru 2023 (TATOLI) – Kondisaun estrada iha área Lekhi-Achi, aldeia Galusapulu, suku Lahomea halo negosiante lokál sira iha merkadu lokál Ili-Bole ne’ebé lokaliza suku Odomau ladún hetan rendimentu.
Udan-boot ne’ebé akontese iha loron kuarta, 01 fevereiru kalan, halo rai-halai taka tomak estada iha área Lekhi-Achi, aldeia Galusapulu, ne’ebé hapara totál movimentasaun transporte públiku no privada nune’e fó impaktu maka’as ba rendimentu negosiante sira-ne’ebé fa’an sasán iha merkadu lokál Ili-Bole.
Merkadu lokál Ilibole, lokaliza iha suku Odomau, aldeia Ana-hun, postu administrativu Maliana ne’ebé jeografiamente baliza ho suku Oe-leu, postu administrativu Bobonaro.
Notísia relevante: Kondisaun estrada Galusapulu kalsu de’it ho ai-kabelak
Negosiante hosi suku Oe-leu, Maria Morais, haktuir dezde horishik kedas sira la hetan rendimentu tanba movimentu komunidade hosi kapitál Maliana ba postu administrativu Bobonaro no Lolotoe menus loos.
“Ami-nia sasán ne’e ema atu hola halo nusá, ema atu la’o ba-mai de’it estrada kotu, selu tán $2 to’o $5, ne’ebé horisehik kedas ema ba-mai ne’e menus loos. Loron ida tomak ita bele sura karreta ne’e ida ka rua de’it karik, entaun ida-ne’e ami fa’an mós ema la hola ida, tanba karreta la halai ne’e ema sira ho motorizada, kareta privadu ne’e liu de’it,” nia informa ba jornalista Tatoli, iha merkadu Ili-Bole, konta ne’e.
Nia subliña, menus rendimentu situasaun ne’e afeta mós ba produtu lokál sira hanesan hudi, pipinu, modo-tahan, mantolun no seluk tán.
“Agora anguna mós la halai ne’e, dalan kotu tan ne’e sira balu haan bosu tiha mak mai liu de’it ona, entaun ami-nia sasán sira-ne’e loron ida ka rua tán hanesan dodok hotu ona, agora ita bele haree ba hudi ami sosa iha Bobonaro horisehik kedas to’o agora ema la hola, komesa dodok ona,” nia hateten.
Negosiante Domingas dos Santos, reforsa bainbain estrada refere seidauk kotu kada loron bele hetan osan to’o $30, tanba ema movimenta ba-mai nakonu dadeer to’o lokraik.
“Horisehik dalan ne’e kotu karreta la liu tiha ona, agora loron ida ami atu hetan $10 de’it mós to’o lokraik loos karik, tanba ema la mai para haan iha-ne’e. Manu-tolun ne’e horisehik ha’u daan rák-tolu ema hola de’it rak ida, ne’ebé ohin ha’u fa’an rasik ida de’it agora mós ema foin sosa oituan de’it. Ne’ebé loron rua nia laran la rame, kareta anguna la halai hotu, ne’ebé ami mós la hetan osan hotu,” nia katak.
Relasiona ho preokupasaun ne’e negosiante Domingas husu ba Ministériu Obra Públika no parte kompetente atu halo normalizasaun lalais, nune’e atividade ekonomia iha postu administrativu Maliana, Bobonaro no Lolotoe la’o normál hikas fali.
“Ami-nia moris mak hanesan ona sé Governu ka estadu la mai hadi’a lalais dalan ne’e. Ami la fa’an ona, tanba ami la hetan osan. Sé ami fa’an beibeik ne’e ami-nia osan inan mós bele lakon hotu, atu hodi saida mak ba sosa fali sasán, sosa hahaan ba haan loron kalan, depois lori saida mak fó ba labarik sira eskola,” Negosiante ne’e hateten.
Produtu lokál ne’ebé fa’an iha merkadu Ilibole maka hanesan, ai-farina, talas, lakeru, hudi, sabraka, pipinu, batar, baria, ai-dila, modo mutin, angriaun, tomate, fehuk-ropa no produtu lokál sira seluk tán.
Nune’e mós sasán kioske nian hanesan supermie, pop mie, mantolun, no nesesidade bázika seluk tán.
Tuir observasaun Agência iha terrenu nota katak, kadeira no meza ne’ebé bainbain negosiante sira fasilita kompradór sira tuur no haan pop mie ho supermie kuaze ema la-tuur, tanba balu deside haan hosi uma kedas.
Enkuantu iha merkadu lokál refere mós maske negosiante sira fa’an tinan barak ona, maibé seidauk hetan instalasaun liña elétrika hosi Governu no kioske ho barak sira-ne’ebé forma iha estrada ninin komunidade sira konstrui rasik.
Notisia relevante: Rai kontinua halai, abitante sira ezije Governu normaliza estrada Galusapulu
Jornalista: Sérgio da Cruz
Editór: Evaristo Soares Martins
