iklan

NASIONÁL, JUSTISA, DILI

Setór Judisiáriu Timor-Leste Halo Ona Progresu

Setór Judisiáriu Timor-Leste Halo Ona Progresu

Foto hamutuk ekipa Mai Munisípiu ho USAID no Juíz Tribunál Distritál Baukau no Oekusi nomós Prezidente Tribunál Rekursu hafoin enserra kolaborasaun servisu iha setór justisa. Foto Mai Munisípiu

DILI, (TATOLI) – Diretora Misaun Ajénsia Estadus Unidus ba Dezenvolvimentu Internasionál (USAID), Diana Putman hatete Timor-Leste nia setór justisa no judisiáriu halo ona progresu dezde Nasaun ne’e restaura independénsia iha 2002 no Estadu Unidu Amérika haksolok tebes hodi bele kontribui ba progresu ida ne’e tanba fundasaun sistema jurídiku forte, importante tebes ba progresu ne’e atu kontinua.

Estadu Unidu servisu ona ho Governu Timor-Leste no tribunál, organizasaun Sosiedade Sivíl, autór judisíaru no líder komunitáriu sira hodi hasa’e asesu ba justisa liuhusi haforsa sistema advokasia legál atu responde ba ema vulneravel sira-nia nesesidade.

“Rezultadu husi servisu ne’e hadi’a ona asesu ba informasaun legál ka kona-ba lei iha área rurál sira no hadi’a efisiénsia maka’as liután iha tribunál distritál sira ne’ebé servisu ba, atu nune’e responde ho di’ak ba ezijénsia públiku kona-ba servisu atendimentu nian”, Diana katak iha eventu enserramentu entre Mai Munisípiu no Tribunál Rekursu iha Kaikoli, horisehik.

USAID nia projetu Mai Munisípiu mak atu haforsa liután governasaun lokál no hadi’a asesu ba justisa. Ekipa ne’e servisu ona ho Tribunál Rekursu iha lideransa Juíz Administradór Tribunál Baukau no Oekusi hodi dezenvolve no implementa sistema efisiénsia ida atu akompaña kazu  no produtividade kazu sira iha tribunál sira-nia laran.

“Liuhusi formasaun programa akompañamentu no apoiu tékniku sira ne’ebé besik liubá ofisiál justisa lihusi projetu refere Tribunál Distritál Baukau no Oekusi, daudaun ne’e bele ona prodús relatóriu mensál no anuál loloos ho akurásia ne’ebé fornese infomasaun valioza kona-ba tempu prosesamentu kazu, atrai no produtividade ba iha ekipa jestaun tribunál nian”.

Diana hatutan dezafiu kona-ba kombate violénsia bazeia ba jéneru iha Timor-Leste kontinua sai hanesan problema ida ne’ebé presiza aprosimasaun husi setorál.

“Ami sente haksolok atu haree kampaña konsesializaun públiku sobre abuzu ba direitu umanu ida ne’e, ne’ebé hala’o husi ami-nia parseiru ba advokasia asisténsia legál iha Baukau, Kovalima, Ermera, Likisá no Oekusi ne’ebé rezulta kazu barak konsege lori ona ba tribunál”.

Observasaun iha tribunál ne’ebé hala’o husi Organizasaun Naun Governamentál (ONG) lokál no Mai Munisípiu nia parseiru, Programa Monitorizasaun ba Sistema Judisiál (JSMP) konfirma ona katak kazu sira ne’ebé envolve violénsia bazeia ba jéneru kontinua reprezenta proporsaun boot ida husi kazu krime sira ne’ebé mak tama iha tribunál.

“Ida ne’e hatudu katak importante tebes ba tribunál sira atu garante sentensa ba kazu sira ne’ebé envolve violénsia bazeia ba jéneru tenke konsistente no adekuadu. Haree ba  seriedade husi kazu refere no impaktu husi sentensa ba vítima liuliu iha sira ne’ebé uza de’it multa ba autór sira”.

Liuhusi observasaun JSMP, enkoraja tebes no hatudu tribunál distritál sira komesa sees uza multa iha sira-nia sentensa ne’ebé bele iha impaktu negativu ba moris ekonomia vítima iha kazu violénsia doméstika no komesa avansa ba opsaun sentensa alternativa, nune’e Diana fó aplause ba juíz no tribunál sira ne’ebé haree ba impaktu ida ne’e ba família sira. Jornalista: Maria Auxiliadora

Editora: Rita Almeida

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!