DILI, 07 maiu 2019 (TATOLI)—Institutu Defeza Nasionál Timor-Leste (IDN-TL) fó formasaun ba xefe suku hamutuk na’in 452 kona-ba pensamentu seguransa no defeza nasionál.
Tuir ajenda ne’ebé difini hosi IDN, formasaun primeira faze hahú loron 6 maiu to’o jullu tinan ne’e, sei involve xefe suku hamutuk 250 no faze daruak hahú tinan oin ne’ebé sei involve xefe suku hamutuk 202.
Formasaun ne’e sei dura ba semana ida ho partisipante xefe suku 25, ne’ebé lansa hosi Diretór IDN, Donaciano Gomes “Pedro Klamar Fuik” iha sala enkontru Pateo, Dili, segunda (07/05/2019).
Tuir Koordenadór Formasaun IDN, Nuno Corvelo Sarmento informa formasaun ne’e ho objetivu jerál atu sensibiliza no aprofunda koñesimentu ba autoridade lokál sira ho temátika haat (4) hanesan, 1) Seguransa no Defeza Nasionál, 2) Edukasaun no Sidadania, 3) Estadu no podér lokál no 4) Ambiente no Protesaun Siví/Bombeiros haree tuir vertente integradu hosi seguransa no defeza nasionál.
“Formasaun ne’e halo atu kapasita ita nia autoridade lokál sira nia koñesimentu iha área defeza no seguransa nasionál,” dehan Koordenadór Nuno ba Tatoli iha sala enkontru Pateo, tersa (07/05).
Nuno informa, IDN-TL sei promove mós debate no hanoin krítiku kona-ba tema sira ne’ebé refere iha leten, hodi permite mós ba formandu sira partisipa diretamente iha diskusaun iha ambiente formasaun nian, sensibiliza autoridades lokál sira liuhusi promosaun ba konsekuénsia sidadania ativa no responsável iha sosiedade timorense.
Nuno dehan, prinsípiu objetivu prinsipál kursu ne’e mak atu kontribui hodi hasa’e nível koñesimentu no dezenvolvimentu kapasidade iha área seguransa no Defeza Nasionál, sensibiliza dirijente lokál sira ho matéria seguransa no defeza nasionál, dezenvolve kultura seguransa no defeza.
IDN-TL, tuir nia, hakarak atu promove mós atitudi valór no komportamentu ne’ebé ho responsabilidade hakle’an koñesimentu kona-ba estadu, sira nia funsaun no podér lokál, promove mós partilla koñesimentu relativu ba jestaun krize.
“IDN hakarak promove mós koñesimentu no halo reflesaun esklaresida kona-ba jestaun sivíl krize nian iha ámbitu defeza no seguransa, kontribui atu sensibiliza no fó formasaun ba kuadru intermédiu no superiór hosi estrutura Estadu nian, sosiedade sivíl no ba elementu sira ne’ebé ho potensiál atu hala’o kna’ar relevante iha futuru, hakbiit sira atu interven iha kestaun sira ne’ebé relasionadu ho krize ambientál,” Nuno haklaken.
Aleinde ne’e, Diretór Jerál Ministériu Administrasaun Estatal (MAE), Amandio Paulino Gastão de Sousa hato’o agradese ba IDN ne’ebé fó oportunidade ba xefe suku sira partisipa iha formasaun kona-ba seguransa no defeza nasionál, oinsá xefe suku sira bele hatene bainhira situasaun ruma iha suku kona-ba seguransa no defeza nasionál, xefe suku sira bele partilla ba komunidade sira hodi bele hetan pás no estabilidade.
Nia espera katak liuhusi formasaun ida ne’e xefe suku sira sai hanesan lideransa ne’ebé di’ak no iha responsabilidade hodi halo atendimentu ba komunidade sira durante oras 24 nia laran .
Entretantu, reprezentante xefe suku sira, Adão Fernandes hato’o agradese ba IDN tanba liuhusi formasaun ne’e bele aumenta liu-tan sira nia kapasidade no komprometidu sei partilla informasaun kona-ba seguransa no defeza nasionál, liuliu IDN ninia programa ba povu no nasaun ida ne’e.
Jornalista: Eugénio Pereira
Editór: Xisto Freitas