DILI, 11 jullu 2019 (TATOLI)- Komisaun Funsaun Públiku (CFP-sigla portugés) seidauk konklui investigasaun ba kazu oknum Funsionáriu Públiku Autoridade Aduaneira (AA/Alfándega) ne’ebé envolve iha kazu fasilita tranzasaun ai moruk droga tama sai Timor Leste.

KPF rasik simu tiha ona keixa ne’ebé aprezenta iha segunda (10/06/2019) kona-ba kazu kazál JSP ho AS ne’ebé lori ai moruk droga hamutuk 1.861 kilograma tama ba Kupang-Indonézia iha kuarta (29/05/2019) no la kontrola Arguido JB nu’udar Diretór Kompañia JVK Internasionál Movers (Filipina) hanesan na’in ba ai-moruk droga ne’ebé fasilita ai moruk mai husi rai li’ur liuhusi Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato, Dili.
“Prosesu ne’e tomak agora iha hela investigasaun nia laran no hein prosesu dokumentu mai husi Alfándega. Ha’u espera iha tempu badak Alfándega sei enkamiña mai KFP para bele haree kle’an liután hodi justifika irregularidade ruma ne’ebé husi parte funsionáriu sira inkilina ba prosesu kazu ne’e ka lae,” dehan Komisáriu KFP ba Asuntu Dixiplinár, António Freitas ba Ajénsia Tatoli, ohin, iha Edifísiu KFP, Dili.
Relasiona ho problema ne’e, Komisáriu António esplika, ekipa konjunta Komisaun Anti Korrupsaun (CAC-sigla portugés) ba Asuntu Prevensaun no Sensibilizasaun, Espesialista Anti-Korrupsaun (EAK) KFP, Provedór Direitus Umanu no Justisa (PDH-sigla portugés) Rejionál Bobonaro, observa Postu Servisu Fronteira Motain no Nunura-Tunubibi, Munisípiu Bobonaro, iha loron rua; Sesta-Sábadu (05-06/07/2019) liubá nota Alfándega Motain menus rekursu iha tékniku uza mákina raiu-x kontrola sasán sira ne’ebé konsidera kontra bandu.
“Ami ba Batugadé ami husu funsionáriu, imi uza raiu-x ne’e oin nusa?, maibé funsionáriu sira dehan sira hotu- hotu la iha koñesimentu halo kontrolu iha mákina raiu-x no ida iha de’it ema ida mak iha koñesimentu la’ós espesializada liubá maibé nia hatene uitoan,” nia esplika.
Ho difikuldade ne’ebé Alfándega Batugadé hasoru, ekipa konjunta rekomenda ba Alfándega no Ministériu Finansas haruka funsionáriu Alfándega presiza ba tuir formasaun iha rai li’ur hodi hakle’an sira nia koñesimentu uza mákina raiu-x inklui no uza fasilidade mákina body scan no presiza aprende fasilidade teste ai-moruk droga (NIK test ba droga).
Komisáriu António dehan, ekipa rasik preokupa mákina raiu-x ne’ebé monta iha Postu Batugadé ninia kualidade mós ladún di’ak, tanba sosa husi Xina.
“Mákina raiu-x ne’ebé husi Timór nian atu tama ba Indonézia ne’e frajil tebe-tebes tanba ne’e mákina Xina nian tan ne’e la estandard liu, tanba se ahi mate tan buat hotu- hotu la funsiona kontrolu manuál de’it no ínternet la funsiona,” nia konta.
Kona-ba totál funsionáriu hira maka envolve iha kazu ne’e, Komisáriu António seidauk bele fó sai uluk, tanba ekipa sei halo hela prosesu investigasaun kle’an.
Komisáriu hatutan, bainhira halo vizita ba Batugadé sira haruka ekipa Alfándega loke fali gravasaun mákina raiu-x iha kuarta (29/05/2019) liubá, deteta duni kazál JSP ho nia kaben AS lori ai moruk droga hamutuk 1.861 kilograma tau iha mákina impresora mutin tipu EPSON A4. Maibé ekipa Alfándega ida ne’ebé halo pasa revista too liubá ekipa Alfándega Indonézia nian maka deteta no kaptura Timoroan na’in rua ne’e.
“Iha filmajen x-ray deteta tiha ona, mais tanba saida maka Alfándega la halo pasa revista mákina (ESPSON A4) ne’e? Ida ne’e maka ita sei haree se-se mak envolve,” tenik António.
Tuir Lei Funsaun Publika, bainhira funsionáriu ida envolve iha kazu krime hanesan fasilita droga mai Timor-Leste sei demite husi knaar.
Durante ne’e KFP mós suspende ba oknum funsionáriu Alfándega na’in lima (5) ne’ebé envolve iha kazu irregularidade fasilita sasán nesesidade báziku ilegál tama husi fronteira Covalima no Motain-Batugadé nian.
Jornalista : Eugénio Pereira
Editór : Francisco Simões