DILI, 21 fevereiru 2022 (TATOLI)—Relasiona ho fornesimentu kombustível ho presu a’as, Tane Konsumidór husu atu Governu foti medida ruma hodi normaliza hikas.
“TANE Konsumidór husu ba Governu atu foti medida hodi fó subsídiu ba konsumu kombustível, ne’ebé kontempla mós medida Governu ba hasoru krize, ne’ebé fó mós subsídiu ba kombustível,” refere nota imprensa ne’ebé Agência TATOLI asesu, segunda ne’e.
Notísia relevante: Tane Konsumidór Husu Governu Dekreta Hatún Folin Mina Porsentu 5
Aleinde ne’e, Asosiasaun Defeza ba Konsumidór ne’e mós husu atu regulariza merkadu, atu nune’e fó kompeténsia ba Autoridade Nasionál Petróleu no Minerál (ANPM) liuhosi Diresaun Nasionál Downstream hodi regulariza merkadu iha situasaun krize.
Durante ne’e, entidade reguladora mak Diresaun Downstream, ne’ebé ho ninia knaar atu regula no fiskaliza ba atividade ekonómika mina.
Tane Konsumidór identifika iha fatór lubuk ida mak kontribui halo distributór hasa’e folin kombustível iha merkadu Timor-Leste.
“Iha merkadu internasionál, referénsia folin mina hosi merkadu Londres, flutuante hosi sesta liubá, kotasaun presu internasionál entre $92,67/baríl no liga ho fatór produsaun no konsumu. Oferta depende ba produsaun, organizasaun país esportadór petróleu, tanba ne’e tuir krize mundiál hatun produsaun no hasa’e folin,” nota ne’e esplika.
Refere liután, prokura mundiál ba kombustível aumenta tanba mobilizasaun transporte no indústria ne’ebé prodús enerjia influénsia ba inflasaun.
Merkadu kambiál ninia referénsia ba dolar ($), sai hanesan padraun ba folin mina iha merkadu internasionál, ne’ebé ba Timor-Leste ladún afeta tanba uza osan dólar ($).
“Realidade ekonómika rai Timor-Leste ne’ebé hasoru krize, ho ninia impaktu sosiál ka servisu fatin laiha, refleta ba podér kompra konsumidór sira, ho folin mina ne’ebé a’as, la kondiz ho realidade Timor-Leste nian,” nota ne’e dehan.
Timor-Leste nu’udar konsumu ba mina, ne’ebé fornesimentu merkadu hosi Singapura, iha merkadu nasionál iha de’it distribuidór rua hanesan Esperansa Timor-oan (ETO) no Pertamina Int. Lda.
Tuir observasaun Tane Konsumidór, folin mina iha estasaun kombustível ETO, fa’an gazoel ho foin $1,09 no gazolina ho folin $1,11, enkuantu Pertamina Int.Lda, gazolina no gazoel ninia folin hanesan $1,26.
Jornalista : Antónia Gusmão
Editora : Julia Chatarina