DILI, 09 marsu 2022 (TATOLI)— Diretora Jerál Servisu Pretasaun Saúde iha Ministériu Saúde (MS), Odete da Silva Viegas, informa kada tinan, Governu gasta millaun $5 hodi halo transferénsia pasiente moras komplikadu ba rai-liur hodi halo tratamentu médiku.
“Kada tinan ita gasta millaun $5 hodi transferénsia moras ba rai liur hodi halo tratamentu saúde no prosesu transferénsia ne’e la’ós fasil no la’ós ema hotu bele ba, no laiha kontinudade ne’ebé mak bele asegura katak ema se de’it mak sai ba rai-liur nia fila mai tenke moris. Nune’e hanoin hela katak di’ak liu halo investimentu iha rai laran liuliu ospitál nasionál no ospitál refererál sira hodi bele halo tratamentu iha rai laran de’it,” Diretora ne’e hateten ba Jornalista sira iha Novo-Turismo, Licidere, kuarta ne’e.
Notísia relevante: Agostu to’o agora, HNGV transfere pasiente 51 ba estranjeiru
Governu halo tranferensia pasiente ba rai-liur tanba laiha ekipamentu diagnostika atu bele halo tratamentu saúde iha Timor-Leste.
Pasiente ne’ebé hetan aprovasaun hosi junta médiku hodi transfere ba halo tratamentu saúde iha rai-liur maj hanesan pasiente ne’ebé sofre kankru susun, kankru tiroid, kankru kolektál, kardiaku (moras fuan), kankru serviks, kankru aten, no mós kankru ran nian.
Governu mós halo kontratu ona ho ospitál sira iha rai-liur atu pasiente sira ba halo tratamentu saúde hanesan Indonézia, Singapura no Malázia.
Tuir dadus hosi Diresaun Serbisu Ospitalár no Emerjénsia (DNSOE) hatudu katak iha tinan 2021 transfere pasiente 20 ba Indonézia no na’in-ida ba singapura no moras kankru no fuan. Enkuantu iha tinan 2020 haruka pasiente na’in-18.
“Ita haruka pasiente ba diáspora, maibé ita haruka fila médiku espesialista hosi Cubanu sira mai ajuda ita ho kada tinan selu millaun $5 ne’ebé hamutk ho osan ba tranferensia moras nia hamutuk millaun $10, nune’e ita komesa hanoin atu investe didiak hodi la presiza haruka moras ba rai liur , maibé ita atende moras ne’e iha ospitál nasionál no referál,” nia akresenta.
Diretora ne’e husu atu halo investimentu de’it iha rai laran tanba médiku espesialista sufisiente ona taba iha ona kada munisípiu.
“Ita investe ba aimoruk no ekipamentu sira ne’ebé presiza, nune’e bele fasilita ita nia Doutór sira bele fó atendimentu ba populasaun sira iha ospitál nasionál no munisípiu sira,” nia akresenta.
Hadi’a kualidade serbisu ospitál

Entertantu, Minsitériu Saúde (MS), realiza semináriu hodi dezenvolve pakote kuidadu saúde sekundária no terseria liuhosi hadi’a kualidade ospitál referál no nasionál, nune’e fó atendimentu ba populasaun ho di’ak.
“Ita-nia populasaun sira sempre kestiona maka’as iha atendimentu tanba ita bele halo barak, maibé sempre finalmente iha erru. Nune’e krítika sira ne’e atu haforsa liután ita no enkoraja liután ita-nia prestasaun servisu,” Diretora Jerál Servisu Prestasaun Saúde, Odete da Silva Viegas, hateten bainhira halo abertura semináriu dezenvolve pakote kuidadu saúde sekundaria no tersiaria iha Novo-Turizmu, kuarta ne’e.
Nune’e, nia konsidera krítika signifika ema hotu fó atensaun ba servisu sira ne’ebé mak médiku sira halo, tanba ne’e husu profisionál saúde sira katak ema kritika barak hatudu katak servisu ne’e hala’o ho diak liután iha futuru.
“Ita-nia médiku espesiálista sira mós daudaun ne’e hala’o kna’ar ona iha ospitál referál sira signifika ita nia rekursu umanu iha ona ita presiza atu kompleta de’it servisu apoia hanesan aimoruk, ekipamentu mediku ne’ebé mak ita kompleta tan iha ospitál referál lima iha munisípiu sira inklui iha Hospitál Nasionál Guidu Valadares”, nia akresenta.
Tanba ne’e, Diretora ne’e fó hanoin ba Diretór sira katak Ministériu Saúde buka halo kompleta ezijénsia hosi médiku sira iha tereñu hodi kontinua serbí populasaun nia moris saudavél.

Iha fatin hanesan, Reprezentante Organizasaun Mundiál Saúde iha Timor Leste, Arvind MathuR, hateten OMS iha kompromisu atu apoia Ministériu Saúde hodi mellora serbisu atetendimentu ba populasaun atu moris ho saudavél.
“Ami durante ne’e apoia servisu ba iha Ministériu Saúde liuliu iha pkaote sekundaria no tersiaria liuhosi asisténsia tékniku ba ospitál no sentru saúde sira iha territóriu nasionál.
Notísia relevante: COVID-19 impede prosesu transferénsia pasiente 40 bá Estrajeiru
Jornalista : Felicidade Ximenes
Editór : Florencio Miranda Ximenes