DILI, 08 abril 2022 (TATOLI)—Autoridade Nasionál Petróleu no Minerál (ANPM) rekomenda opsaun tolu ba Governu hodi kontrola folin kombustível sa’e iha merkadu nasionál.
Prezidente ANPM, Florentino Soares Ferreira, hateten, fulan-rua ona folin kombustível kontinua sa’e iha merkadu internasionál tanba impaktu hosi konflitu entre Rúsia no Ukránia, tanba Rúsia aleinde produtór ba kombustível, sai mós hanesan nasaun koñesidu daruak ne’ebé prodús ba gás naturál iha mundu.
“Solusaun imediata ne’ebé ita bele foti mak Governu bele hatuun taxa ba kombustível, atu nune’e fornesedór sira la presiza hasa’e fali folin, nune’e labele halo todan fali komunidade ho públiku,” Prezidente ANPM hateten ba Agência TATOLI, iha Universidade Dili (UNDIL), sesta ne’e.
Notísia relevante: TANE Konsumidór husu MPM regula folin kombustível
Dalan seluk ne’ebé bele foti mak fó subsídiu, tanba iha Indonézia no nasaun seluk halo subsídiu maibé la’ós fó ba povu hotu, maibé seletivu ba hirak ne’ebé kontribui ba ekonomia doméstika nian.
“Hanesan transporte sira, ida-ne’e Governu bele hanoin hatúr subsídiu ida ba mikrolete, taxi, bus no meiu transporte ne’ebé povu utiliza, atu nune’e folin ba transporte nian labele hasa’e. Tanba ha’u haree Governu la fó autorizasaun hasa’e folin transporte públiku, maibé ida-ne’e fó impaktu rendimentu ba motorista, tanba folin kombustível sa’e, maibé rendimentu ne’ebé sira hetan la apár ho folin mina nian, to’o agora transporte barak mak paradu, ne’e impaktu ba estudante no ema sira ne’ebé halo viajen bá-mai uza transporte públiku,” nia tenik.
Dalan seluk ba médiu no logu prazu mak Timor Gás no Petróleu, Empreza Públika (Timor GAP, E.P) hanesan empreza estatál bele hamosu sistema refinaria modular ida, atu nune’e bele kobre nesesidade ba kombustível hahú 25 to’o 30% hosi nesesidade totál.
“Ha’u senti ida-ne’e bele ajuda ona ita-nia ekonomia, maski neneik ita tenke liberta ita-nia an hosi importasaun kombustível, se lae folin mina sa’e iha merkadu no ninia efeitu ne’e ita mós kona,” nia akresenta.
Notísia relevante: Timor GAP, E.P deside Metinaro sai terminál importasaun LNG
Prezidente ANPM konsidera mós Timor-Leste hanesan nasaun produtór ba mina maibé mina matak ne’ebé seidauk bele halo rasik halo filtrajen própria.
“Ita sei depedénsia maka’as hosi nasaun li’ur, ita la’ós nasaun ne’ebé bele halo rasik mina, to’o agora sei importa hosi nasaun Indonézia, Malázia no Singapura,” nia salienta.
ANPM la regula presu mina iha rai-laran tanba folin mina sa’e adapta ho presu merkadu mundiál, tanba ne’e presiza buka solusaun hamutuk hodi Governu bele foti desizaun.
Jornalista : Arminda Fonseca
Editora : Julia Chatarina