COVALIMA, 01 juñu 023 (TATOLI)—Autoridade Nasionál Lisensa Ambientál, Institutu Públiku (ANLA, I.P), kinta ne’e, kapasita empreza no autoridade sira iha munisípiu Covalima kona-ba prosesu trata lisensa ambientál.
“Ohin, fó formasaun liga-liu ba prosesu lisensiamentu ambientál no disemina dekretu-lei númeru 41/2022 kona-ba estatutu ANLA, I.P rasik no primeiru alterasaun dekretu-lei númeru 39/2022 alterasaun dekretu-lei númeru 5 kona-ba lisensa ambientál setór privadu no públiku iha atividade negósiu atu bele trata lisensa bazeia ba dekretu-lei lisensa ambientál,” Prezidente ANLA, I.P, António Lelo Tasi hateten, ba jornalista sira iha salaun sentru Juventude Covalima, Kampung Baru, kinta ne’e.
Atividade ne’e, fó formasaun ho nia karáter atu introdús ba kliente-sira liu-liu ba setór privadu no públiku iha atividade negósiu ne’ebé atu bele trata lisensa bazeia ba dekretu-lei lisensa ambientál
Formasaun ba empreza privadu, públiku no autoridade lokál sira kona-ba dekretu-lei númeru 39/2022, kona-ba lisensa ambientál, tanba lei hateten kualker atividade negósiu atividade infraestrutura molok atu hahú trata uluk lisensa ambientál.
Dekretu-lei mak ezije atividade negósiu hanesan otelária, restorante, karpintária, ofisina to’o indústria boot sira presiza atu trata lisensa ambientál.
Lisensa ambiental iha katogória sira hanesan kategória lisensa ambiental A ba grande projetu hanesan auto estrada, katergória B mak reabilitasaun estrada ho otél sira-ne’ebé karik kuartu liu 50-ba leten no kategória C mak hanesan ristorante no karpitária.
Empreza sira maioria hala’o atividade maiória iha Covalima ne’e tama iha lisensa kategória C tanba kategória B halai ba projetu públiku sira hosi Ministériu Obra Públika (MOP).
Kritéria atu hasai lisensa ambientál ba dahuluk hato’o pedidu anexa ho dokumentu, projetu dokumentu ne’ebé iha nia rekezitu atu dezenvolve dokumentu, iha lisensa ambientál ne’ebé kria ona hafoin fó klasifikasaun kategoria A, B ka C.
Prosesu trata dokumentu ambientál kategória iha C hanesan hatama dokumentu bele emite ona prosesu lisensa ambiente.
Sé tama iha kategória B presiza dokumentu deklarasaun impaktu ambientál simplifikada ho planu jestaun ambientál.
Kategória lisensan tipu A, presija estudu detallu nia faze hahú projetu dokumentu sei hetan aprovasaun termu referénsia ikus liu, dokumentu deklarasaun impaktu ambientál ho dokumentu planu jestaun ambientál hafoin emisaun lisensa.
Prosesu trata lisensa ambientál ho nia durasaun tempu tuir lei prosesu kategória A hosi termu klasifikasaun durante loron 15 no aumenta ho deklarasaun ambientál, impaktu jestaun ambientál presiza loron 50, ho nune’e totál loron hamutuk 70.
Katergória C nia projetu dokumentu informasaun, klaru nia la presija halo revizaun semana ida ka rua bele prosesu lisensa.
Formasaun ida-ne’e partisipa hosi setór públiku hanesan nivél Ministériu sira, liña setorál autoridade lokál no privadu iha munisípiu Covalima.
Jornalisra : Celestina Teles
Editór : Cancio Ximenes