DILI, 21 setembru 2023 (TATOLI)–Ministru Asuntu Kombatente Libertasaun Nasionál (MAKLN), Gil da Costa Monteiro “Oan Soru”, hateten verifikasaun dadus veteranu rejistadu 2009 ne’ebé hela 25% ne’e sei kontinua hikas iha 28 setembru 2023.
Notísia Relevante: Validasaun rezultadu verifikasaun dadus veteranu rejistadu 2009 hein Orsamentu Retifikativu
“Verifikasaun dadus veteranu rejisatadu 2009 ba faze daruak sei kontinua fali iha 28 setembru iha munisipu hotu-hotu no sei hala’o iha postu administrativu hotu-hotu. Tuir kalendáriu naran validasaun ikus sei taka iha sede munisipál CCLN ida-idak nian, no lista ida-ne’e mosu de’it rejistu hosi ema-ne’ebé seidauk hala’o ninia verifilasaun dadus partisipasaun iha funu. Ba ema-ne’ebé verifika tiha ona, sei laiha oportunidade iha períodu ikus ne’e,” Oan Soru hateten ba jornalista sira iha konferénsia imprensa iha Salaun Trez de Maço Maubai, Comoro, kinta ne’e.
Nia husu ba kombatente sira hotu-hotu ne’ebé dadus seidauk verifika tenke hakbesik ekipa verifikasaun no aprezenta kartaun eleitorál iha momentu verfikia dadus, se la marka prezensa iha oportunidade ikus liu ida-ne’e, MAKLN sei konsidera rejistu hanesan eskluidu.
Programa verifikasaun hahú iha 2019 no halo verifikasaun iha territóriu nasionál hamutuk 93.946 ne’ebé rejista (75,3%) no iha previzaun atu verifikasaun faze daruak ne’e rejista sei ramata iha 30 novembru 2023.
“Durasaun verifikasaun ba munisípiu ida-idak la hanesan tanba depende númeru rejistu atu verifika, tanba verifikasaun sei hala’o iha postu administrativu. Verifikasaun ikus liu ida-ne’e sei konsentra iha postu administrativu hosi moris fatin kombatente nian. Ita sei la tun to’o suku, tanba oportunidade iha suku liu ona. Uluk, ha’u sei sekretáriu Estadu akompaña ekipa verifikadór sira no iha suku ema hein loron haat-lima, maibé ema la mosu entaun iha segundu rejistu ne’e sei la to’o munisípiu,” nia dehan.
Oan Soru hateten, ba CCLN ne’ebé rejista liuhosi Comité 12 de Novembro no partisipa iha Manifestasaun 12 Novembru, Comité rasik mak sei verifika tuir kalendáriu ne’ebé mak sei determina liuhosi Comité 12 Novembro sein kolaborasaun ho MACLN.
Atu hetan informasaun liután kona-ba prosesu verfikasaun no kalendáriu, bele ba hasoru Konsellu Kombatente iha munisípiu ida-idak no mós bele asesu ba website MACLN nia www.MAKLN.gov.tl.
Prezidente Konsellu Nasionál Libertasaun Nasionál (CCLN, sigla portugés), Vidal de Jesus “Riak Leman”, husu ekipa verifikasaun ne’ebé atu halo dezlokasaun ba munisípiu atu halo verifikasaun dadus veteranu rejistadu 2009 ne’ebé sei falta 25% ne’e, tenke kumpre matadalan hosi ministériu nian.
“Ita-boot sira tun tenke tuir giaun ne’ebé ministériu fó, balun kumpre maibé balun la kumpre maibé husu hotu-hotu tenke kumpre giaun neebe mak iha. Labele tun ba konta istória mak barak no dehan katak komandante batallaun ida-ne’e ka ida-ne’ebá, depois husu nia komandante mós lahatene. Ha’u lakohi rona ida-ne’e,” Vidal de Jesus hateten.
Prezidente CCLN hatutan, ekipa tun halo verifikasaun presiza husu klaru katak durante luta apoiu iha baze tinan hira no inklina-aan iha frente kladestina tinan hira, liga ho sé no nia kaixa mak sé, tanba balun 4-7 maibé mai husu 8-15, depois ekipa husu nia kaixa lahatene no husu fali nia responsável mós lahatene ida-ne’e mak problema.
“Husu ekipa ne’ebé mak tun terrenu halo serbisu ho loloos no tuir lei ne’ebé iha, tanba ne’e responsável boot hodi halo verifikasaun,” Riak Leman dehan.
Sekretáriu Estadu Asuntu Kombatente Libertasaun Nasionál (SEAKLN), César dos Santos da Silva “Merak”, hatutan ohin halo reuniaun ho ekipa ne’ebé tun ba munisípiu hodi halo verifikasaun dadus veteranu rejistadu 2009 ne’ebé sei falta 25%.
“Agora daudaun, ami haree hela tinan 2003 no 2005 nian, no ba tinan 2009 nian iha prosesu verifikasaun ne’ebé ami hanoin iha fulan ne’e hahú verifika no ami ba konklui 25% iha tinan ne’e,” nia dehan.
Nia mós husu ekipa verifikadór sira katak tun iha terrenu tenke tuir giaun hosi Ministériu nia no tuir regra ne’ebé mak ministériu fó, katak tun terrenu labele hemu lanu no tenke tuir oráriu katak halo verifikasaun hahú iha oras 08h00 no ramata iha oras 17h00.
Verifikasaun ikus ba segundu rejista 2009 nian ne’ebé sei hahú iha 28 setembru ne’e, iha totál veteranu rejistadu iha territóriu nasionál hamutuk 124.782 no hosi númeru ne’e valida ona 75% ekivalente ho ema 93.946, hela 25% ekivalente ho ema 30.836.
Tuir dadus veteranu rejistadu 2009 iha munisípiu Aileu ne’e hamutuk 8.907, ne’ebé valida ona ne’e hamutuk 5.326 no seidauk valida hela 3.581; Ainaro hamutuk 10.199 ne’ebé hetan valida ona hamutuk 6.721 no seidauk valida mak 3.478; Baucau iha 15,252 ne’ebé hetan valida 12.163 no seidauk mak 3.089.
Iha Bobonaro ne’e hamutuk 12.976 ne’ebé hetan valida 11.042 no seidauk mak 1.934; Covalima hamutuk 9.940 ne’ebé hetan ona validasaun mak 8.309 no seidauk iha 1.631; Iha Dili hamutuk 7.467 ne’ebé hetan validasaun iha 3.979 no seidauk mak 3.488; Ermera hamutuk 12.606 ne’ebé hetan ona validasaun mak 10.283 no seidauk mak 2.323.
Munisípiu Lautém hamuutk 9.612 ne’ebé mak hetan validasaun mak 8.616 no seidauk mak 996; Liquiça iha 11.015 ne’ebé hetan ona validasaun hamutuk 7.308 no seidauk mak 3.707; Manatuto iha 8.014 ne’ebé hetan ona validasaun 6.222 no seidauk mak 1.792; Manufahi iha 6.827 ne’ebé hetan ona validasaun 5.054 no seidauk 1.773.
Iha Oé-Cusse hamutuk 3.957 ne’ebé hetan ona validsaun hamutuk 3.513 no seidauk 444; Viqueque iha 7.851 ne’ebé hetan ona validasaun 5.369 no seidauk 2.482, sein munisípiu mak 42 ne’e seidauk hetan validasaun hotu no fora de Timor 177 ne’ebé hetan ona validasaun iha 41 no seidauk iha 76.
Antes ne’e, durasaun ba verifikasaun dadus veteranu rejistadu 2009 ne’e la hanesan tanba iha Aileu fó durasaun loron 51, Ainaro loron 50, Baucau durasaun loron 44, Bobonaro 30, Covalima loorn 25, Dili loron 50, Ermera loorn 35, Lautém loron 17, Liquiça loron loron 50, Manatuto loron 28, Manufahi loron 25, Oé-Cusse loron sia (9) no Viqueque loron 35.
Jornalista : Osória Marques
Editór : Cancio Ximenes
