AINARO, 11 abríl 2024 (TATOLI) – Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SECOMS, sigla portués), Expedito Dias Ximenes, husu ba Empreza Global atu aselera prosesu konstrusaun Tore transmisaun Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públika (RTTL, EP) ne’ebé harii iha foho Flexia tutun, Suku Aitutu, Postu administrativu Maubisse, Munisípiu Ainaru.
“Ohin ha’u mai iha foho bo’ot aas tebes iha Flexia ninian atu haree besik liután konstrusaun Tore ne’ebé antes ne’e iha VIII Governu Konstitusionál halo”, Expedito Dias dehan ba jornalista sira hafoin observa obra konstrusaun Tore, kinta, ohin.
Nia subliña, konstrusaun Tore harii iha munisípiu tolu, hanesan Lautém, Bobonaro no Ainaro ne’ebé mak konstrui hosi Empreza Global hosi Indonézia.
“Tore iha Lautém no Bobonaro ne’e remata ona tuir kontratu no Tore transmisaun rua ne’e ha’u ba haree ona, maibé Tore transmisaun iha Ainaro ne’ebé halo iha foho Fleixa ne’e mak ohin ha’u mai haree obra ne’e iha atrazu uitoan, tanba fatór klima udan hela de’it, fatór estrada ne’ebé atu lori ekipamentu hosi estrada bo’ot mai iha fatin konstrusaun ne’e mak iha difikuldade uitoan, maibé enjineiru ne’ebé mak tau matan ba obra ne’e hateten mai ha’u katak obra iha ne’e atrazu uitoan maibé atinje ona pursentu 60”, nia adianta.
Tanba ne’e, Governu deside estende tán kontratu Empreza Global ba konstrusaun Tore RTTL, EP iha Ainaro Fleixa tanba kestaun udan no kondisaun estrada ladiak.
“Tuir kontratu ne’ebé mak iha empreza obra ida-ne’e iha fulan-Marsu tinan ne’e tenke remata, maibé fulan-Marsu hotu ona no obra mós seidauk, tanba ho razaun ne’ebé nain ba Empreza Global informa mai ha’u kona-ba fatór udan hela de’it no kondisaun estrada ladún di’ak tanba ne’e Governu deside estende projetu konstrusaun Tore transmisaun RTTL, EP hodi fó tempu ba kompañia atu konklui projetu ne’e”, nia afirma.
Nia dehan, kuandu empreza la konklui projetu ne’e tuir tempu ne’ebé hakerek iha kontratu ne’e, Governu sei ko’alia ho empreza, tanba iha lei aprovizionamentu atu haree hodi aplika ba empreza ne’e.
“Portantu tuir regulamentu aprovizionamentu ne’ebé iha katak empreza ne’e tuir lolos konklui ona projetu ne’e iha marsu maibé tanba razaun udan hela de’it no kondisaun estrada ladiak entaun empreza ne’e husu tan prolongamentu ba tan fulan rua no Governu aseita halo tan prolongamentu maibé kuandu nia la kumpre hodi finaliza obra ne’e tuir tempu ne’ebé iha, ita sei haree no diskute”, nia adianta.
“Primeiru-Ministru apar hela ho konstrusaun Tore tolu ne’e no iha Tore ida iha Fleixa ne’e mak iha difikuldade no obstákulu liuliu fatin ne’ebé halo Tore ba ne’e udan hela de’it konstrusaun ladiak. Ha’u sei informa ba Konsellu Ministru atu bele apar duni tanba sa projetu konstrusaun ba Tore ida iha atrazu uitoan, tanba udan loroloron no atu mai fatin konstrusaun foho leten ne’e mós difisil uitoan tanba ne’e mak projetu ne’e tarde uitoan”, nia hatutan.
Governante ne’e husu ba empreza atu aumenta traballadór hodi aselera projetu konstrusaun Tore iha foho Fleixa hodi bele tuir tempu ne’ebé Governu determinadu.
“Ha’u husu ba kompaña atu aselera projetu konstrusaun Tore transmisaun Rádiu Televizaun Timor-Leste tanba ida ne’e polítika VIII Governu no IX Governu kontinua atu fó importánsia ba interese ema barak tanba kuandu Tore ne’e hambrik bele kobre ba ema hotu iha Munisípiu Ainaro bele asesu ba informasaun liuhosi kanál RTTL, tanba ne’e sasán ba instalasaun Tore nian iha ne’e hotu husu ba empreza ne’ebé halo projetu konstrusaun ida-ne’e bele rekruta tan traballadór para bele aselera hodi finaliza projetu ne’e tuir tempu ne’ebé mak iha, tanba projetu konstrusaun ida-ne’e sei la halo ba munisípiu tolu maibé sei halo ba munisípiu sira seluk tuir orsamentu tinan sira mai”, nia haktuir.
Expedito husu ba Xefe Suku Aitutu atu koordena ho empreza atu bele aselera prosesu ne’e ba oin.
Governante ne’e hateten, projetu konstrusaun ba Tore tolu Lautém, Bobonaro no Ainaro ne’e inisia hosi VIII Konstitusionál nia tempu ho totál orsamentu hamutuk millaun $1.035.
Iha fatin hanesan, Tékniku Empreza Global, Julio Ximenes de Jesus, rekoñese projetu konstrusaun Tore RTTL EP iha Ainaro ne’ebé halo iha foho Fleixa tutun hetan problema tanba kondisaun udan ne’ebé loron loron kuaze la fó fatin ba empreza atu halo servisu hodi finaliza lalais projetu ne’e.
“Progresu ba obra ida-ne’e foin atinje pursentu 60 tanba difikuldade ne’ebé durante ne’e ami iha mak ami hasoru mak klima no dalan. Maibé hanesan enjineiru ha’u koko para obra ne’e finaliza tuir data ne’ebé Governu termina ona tuir kontratu”, nia informa.
Nia garante katak projetu ne’e sei termina iha fulan rua nia-laran.
“Ha’u sei kordena no empreza nain para ami bele esforsu para buka alternativu atu nune’e projetu ne’e hotu iha fulan rua nia-laran”, nia afirma.
Nia dehan, aleinde empreza harii Tore transmisaun empreza mós harii uma rua uma ida atu tau jeradór nian no uma ida sai sala ba transmisaun nian.
Nia dehan, traballadór ne’ebé servisu ba obra ne’e iha 11, mesak timoroan de’it, maibé empreza presiza aumenta tan trablladór balun hodi nune’e projetu remata tuir tempu ne’ebé Governu determina ona.
Iha fatin hanesan, Xefe Suku Aituto Grigorio Lopes Pereira, hateten hanesan auroridade lokál iha kontatu ho empreza ne’ebe kaer projetu konstrusaun Tore no empreza relata difikuldade sira hanesan iha Fleixa udan hela estrada mai fatin ladún di’ak tanba mak projetu Tore ne’e atrazu.
“Hanesan xefe suku iha nafatin komitmentu para depois fó hatene ka xamada ida ba empreza para aselera lalais tanba ne’e determinasaun Governu nian, hakarak ka lakohi fulan rua ne’e tenke finaliza para depois relata ba Estadu katak Tore ne’e remata ona. Tanba ne’e tékniku sira mós iha ne’e akompaña prosesu servisu no servisu tenke la’o lalais tanba ita-nia Sekretáriu Estadu mai hare direta tanba ne’e hanesan xefe suku alerta nafatin ba projetu ida-ne’e tenke finaliza lalais”, nia konklui.
Jornalista: Natalino Costa
Editór : Zezito Silva
