DILI, 17 jullu 2024 (TATOLI)—Reprezentante povu iha uma fukun Parlamentu Nasionál (PN) liuhusi Deputadu bankada FRETILIN, Antonio Calau, husu Bee Timor-Leste, Empreza Públika (BTL, E.P) atu tau atensaun hodi fasilita populasaun balun iha Dili ne’ebé kontinua halerik no sosa bee-moos.
“Ha’u hakilar bee-moos ba munisípiu Dili, ba ita-nia sidadaun iha Timor laran tomak, espesiál liu iha munisípiu Dili halerik ba bee-moos ne’e sei nafatin. Tina-tinan, ita aloka osan ba diresaun ida-ne’e maibé ita-nia povu sira nafatin dada iis. Bainhira iha bailoron naruk, sira sempre halerik ba bee liuliu sira iha foho leten sira moris ho udan been de’it. Kuandu bailoron hanesan ne’e, sira tenke sosa bee,” nia levanta iha uma fukun Parlamentu Nasionál.
Ezemplu, nia dehan, populasaun sira liuliu iha bairu Masilidun, Tasi-Tolu, aldeia 12 Outubru, suku Comoro, postu administrativu Dom Aleixo, munisípiu Dili, tinan barak ona sosa de’it bee-moos no susar tebes asesu ba bee-moos liuhusi kanalizasaun, entaun sira tenke sosa bee-moos hodi utiliza ba konsumu no nesesidade seluk.
Tanba ne’e, nia husu BTL, E.P oinsá fasilita povu sira hodi asesu ba bee-moos atu sira labele halerik beibeik ba bee-moos.
Antes ne’e, Prezidente Komisaun C ne’ebé trata asuntu Finansa Públika iha Parlamentu Nasionál (PN), Celelízia Farria dos Santos, husu BTL, E.P atu hadi’a instalasaun kontadór ba kliente sira hodi rekolla liután reseita ba Estadu.
“Ida-ne’e ami mós preokupa, tanba ami halo ona audiénsia ho EDTL, E.P no agora ami hein hela relatóriu husi BTL, EP. Ita-nia espetativa mak ne’e, sira bele rekolla reseita hodi kontribui ba reseita Estadu,” nia hateten.
Deputadu CNRT, Carminda Carlota, dehan BTL, E.P monta ona kontadór bee iha área hanesan Fomento no Delta III ne’e hanesan planu ne’ebé di’ak tebes, atu nune’e komunidade bele fó kontribuisaun liuhusi reseita kontribui ba Estadu bazeia ba utilizasaun bee husi populasaun ba sira-nia nesesidade loro-loron nian.
Maske nune’e, nia hateten, problema mak kontadór sira BTL, E.P monta ona iha kada uma-kain to’o agora kontadór sira-ne’e la funsiona ho di’ak, no laiha razaun ne’ebé klaru to’o ohin loron tanbasá mak kontadór sira-ne’e seidauk funsiona.
“Tanba ne’e, hanesan reprezentante povu husu BTL, E.P, tanbasá mak kontadór sira-ne’e to’o agora la funsiona,” Deputada membru komisaun E ne’ebé trata asuntu Enfraestrutura ne’e hato’o.
Deputadu membru komisaun D ne’ebé trata asuntu Ekonomia no Dezenvolvimentu, Manuel Noronha, hato’o preokupasaun komunidade husi munisípiu Manufahi, postu Same kona-ba konsumidór bee-moos ne’ebé responsabiliza husi autoridade BTL, E.P ne’ebé daudaun ne’e selu taxa.
Maibé, nia dehan, públiku preokupa katak prosesu selu taxa ne’e rasik la efetivu no sei la hatudu transparánsia iha terenu, tanba konsumidór sira selu direta ba ekipa ou funsionáriu BTL, E.P.
“Husu ba autoridade BTL, E.P halo mudansa ba pagamentu di’ak-liu direta ba edifísiu BTL, E.P iha kada munisípiu ho di’ak-liu. Sujere atu prosesu hotu tenke selu iha banku hodi garante ba efetividade no transparánsia, tanba selu taxa ne’e rasik sei kontribui ba reseita Estadu nian hodi kontribui ba dezenvolvimentu iha Timor-Leste.
Taxa ho totál $3 refere la justu no injustisa ba komunidade baibain no empreza, loza ho restorante liuliu kompañia ne’ebé uza bee hodi uza fase karreta no motor, tanba sira utiliza bee barak liu duke povu baibain.
“Nune’e, hanesan reprezentante povu husu autoridade BTL, E.P di’ak-liu monta meteran hodi selu taxa bazeia ba utilizasaun bee kada loron,” nia hateten.
Jornalista : Nelson de Sousa
Editór : Cancio Ximenes
