DILI, 24 Janeiru 2025 (TATOLI) – Xefe Departamentu ba Jestaun no Programa Edukasaun Munisípiu Dili, António Perreira Ximenes, dehan Ministériu Edukasaun liuhusi Servisu Edukasaun Munisípiu Dili, deside halo transferénsia professor hamutuk 24 iha Eskola Ensinu Sekundáriu 4 Setembru, Balide, ba eskola sira seluk iha territóriu tanba oráriu hanorin iha eskola la to’o 24 oras iha semana ida.
“Ligadu ho karga oráriu ne’ebé eskola 4 Setembru aprezenta profesór 24 ne’e nia kargu oráriu la iha, ne’ebé ita labele husik sira hanesan ne’e, ita halo jestaun no ita husu eskola sira aprezenta karga oráriu kada profesór sira iha eskola sekundária jerál no ensinu tékniku vokasionál, ne’ebé iha Munisípiu Dili, ita haree iha ne’e ida ne’ebé mak profesór sira seidauk bele priénse to’o 24 oras por semana, entaun ita muda ba. Dalabarak ema ko’alia katak eskola menus profesór, eskola balun profesór barak liu maibé bainhira ita fó fali orientasaun ba eskola sira atu hadi’a sira-nia karga oráriu iha ne’ebá ita identifika ona afinál iha eskola balun ne’e profesór sira balun hanorin la to’o 24 oras por semana, entaun ita hadi’a”, nia dehan iha nia knaar fatin, Comoro, Dili, sesta ne’e.
Nia hatutan, transferénsia ba profesór sira-ne’e, la’os de’it halo ba Eskola 4 Setembru Balide de’it maibé halo mós ba eskola sira hotu iha Timor-Leste.
“Ita bele halo balansu para profesór hotu tenke hanorin to’o 24 oras por semana. Entaun ida-ne’e mak ita atu hadi’a ne’e. Husi ida-ne’e mós ita bele identifika ona iha Munisípiu Dili ne’e disiplina ida ne’ebé mak profesór sira la iha, nune’e bele halo pedidu ba rekursu umanu iha Ministériu Edukasaun atu bele koloka profesór mai, se ita la informa mak profesór matéria ne’ebé barak ezemplu ekonómia barak ita kontinua rekruta ekonómia ne’e ita atu lori sira ba tau iha ne’ebé mak hodi hanorin”, nia esplika.
Tuir nia, kona-ba kolokasaun la tuir área espesialidade iha ESJ 4 Setembru, ida-ne’e laiha problema bainhira profesór ba area referida laiha no profesór refere hanorin ona área ida-ne’e durante tinan 20-resin.
“Tanba realidade profesór espesialidade ba área língua, tema literatura, desportu, sira-ne’e seidauk barak, entaun profesór sira ne’ebé durante ne’e iha esperiénsia hanorin ona ne’e bele hanorin mai hodi hein kolokasaun ba profesór sira área espesialidade”, tenik.
Adjuntu ESJ 4 Setembru, Ezaquiel Manuel Sarmento, hatete profesór 24 ne’e transferénsia ba fali eskola seluk tanba sira nia kargu oráriu ne’e la to’o oras 24 por semana.
“Tuir ita-nia dekretu lei 31/2023 ne’e profesór sira tenke hanorin to’o 24 oras por semana, profesór 24 ne’e nia karga oráriu la to’o 24 tanba ne’e mak ami aprezenta ba servisu edukasaun Munisípiu Dili, hodi haree no fim sira halo transferénsia ba sira hodi ba fali hanorin iha eskola ne’ebé sei menus profesór. Durante ne’e, profesór sira balun hanorin to’o oras 6, 8 no 10 de’it, tanba ne’e mak sira hetan transferensia hodi ba ajuda fali eskola seluk “, nia esplika.
Manorin sira ne’ebé la tuir nia área espesialidade, direjente ne’e esplika katak, mezmu la’ós sira-nia área espesialidade maibé sira iha esperiénsia ona durante tinan 20-resin iha área refere, tanba ne’e mak sira mantein hanorin, la’ós rekruta foun mak mai hanorin la tuir área espesialidade, ne’e lae.
Totál profesór ativu iha ESJ 4 Setembru hamutuk 75 ho nia estudante rihun 2-resin.
Reprezentante profesór transferénsia, José Cornelio Guterres, hateten Ministériu Edukasaun nia desizaun ne’e la justu tanba muda sira ba hanorin fali iha eskola seluk ne’ebé dook husi sira-nia hela fatin.
“Antes ne’e dehan sei transfere ami ba eskola sira ne’ebé ami hela besik ba, maibé realidade lae, ami ba hanorin dook husi eskola ne’ebé dook husi uma, tanba de’it mak administrasaun, tuir loloos sira tenke halo identifikasaun katak iha eskola ne’ebé besik ami-nia hela fatin sira-ne’e presiza profesór mak koloka ami ba, maibé ida-ne’e lae, ne’ebé ami deskonfia sira muda ami tanba dalabarak halo enkontru ruma ami sempre kontra tanba ida-ne’e mak sira odiu ami muda sai ami ne’e”, profesór José dehan.
José dehan, bainhira servisu edukasaun munisípiu Dili, muda sai tiha sira, dirijente eskola 4 Setembru, koloka profesór sira la tuir nia área espesialidade.
“Agora sira hela ne’ebá ne’e koloka ema la tuir sira-nia área espesifiku, profesór biolojia hanorin fali tetum, fízika hanorin fali portugés, matemátika hanorin fali sidadania no jeolojia. Edukasaun iha eskola 4 Setembru ne’e iha problema nia laran, tanba ne’e mak ami rekomenda ba servisu edukasaun munisípiu Dili presiza halo avaliasaun urjentemente iha 4 Setembru, ami tauk mak sira-nia relatóriu mai la tuir sira-nia área ne’ebé sira hanorin ba, ne’e ita-nia oan sira mak nafatin vítima ba desizaun ida-ne’e “, nia dehan.
Jornalista : Osória Marques
Editór : Zezito Silva