DILI, 27 maiu 2024 (TATOLI)—Ministra Edukasaun (ME), Dulce de Jesus Soares, husu komunidade ne’ebé daudaun ne’e okupa hela arredór eskola, prepara-aan hodi hamamuk fatin tanba Ministériu Edukasaun sei haruka karta sirkulár tun ba sira.
Notísia Relevante: Komunidade okupa arredór Eskola EBC 10 Dezembru prejudika prosesu aprendizajen
“Iha tempu badak Ministériu Edukasaun sei hasai karta ida no karta ne’e sei halo hamutuk ho Ministeriu Administrasaun Estatál, atu fo hatene ba sidadaun sira-ne’ebe mak oras ne’e sei okupa hela resintu eskolár atu bele prepara sira-nia aan hodi hamamuk fatin ne’e. Bainhira karta ne’e to’o iha eskola sira, sira tenke hamamuk fatin ne’e,” Ministra Dulce, hateten ba Agencia Tatoli iha nia kna’ar fatin, Villa-Verde, segunda ne’e,
Komunidade tenke hamamuk arredór eskola ne’ebé sira okupa, nune’e Mministériu bele utiliza fila-fali fatin ne’e hodi konstrui saladeaula no halo atividade seluk ne’ebé relevante ho atividade eskola nian.
Diretór Servisu Edukasaun Munisípiu Dili, Sabino da Costa Perreira, hateten komunidade ne’ebé hela iha arredór eskola tenke prepara-aan bainhira karta husi Ministériu Edukasaun tun mai tenke hamamuk fatin ne’e.
“Ita iha ona pedidu husi diretór eskola sira no Ministériu Edukasaun mós sei halo karta ida hodi haruka ba eskola sira, atu hasai komunidade ne’ebé mak okupa arredór eskola ne’e, Ne’ebé, ita husu ba komunidade sira mós tenke preparadu ona, nune’e karta mai ne’e hamamuk ona,” nia dehan.
Eskola sira-ne’ebé komunidade okupa mak eskola Ensinu Sekundáriu Jerál (ESJ) 10 Dezembru Comoro, Eskola ESJ 4 Setembru UNAMET Balide, eskola Ensinu Báziku Sentrál (EBC) Bidau Akadiru-Hun, Eskola Sekundária Tékniku Vokasionál Industria no Teknolojia (ESTVIT) Becora.
Adjuntu Diretór Eskola Bázika Sentrál 10 Dezembru Comoro, Nicolau Amaral hateten komunidade liuliu xefe família 14 ne’ebé hela iha arredór eskola EBC 10 Dezembru ne’e prejudika tebes prosesu aprendizajen loro-loron nian iha saladeaula.
“Ida-ne’e prejudika tebes ita-nia prosesu aprendizajen. Ha’u fó ezemplu, uluk tempu Indonézia nian, profesór sira hela iha ne’e, ne’e ema ho nia maturidade no dedikasaun ne’ebé mak hela hanesan ne’e kontribui ba silénsiu. Maibé, ita agora ne’e pelu kontráriu, hela tiha arredór eskola no ami dirijente bolu atensaun ba sira maibé nafatin de’it. Ita-nia situasaun mak nune’e, no hein de’it desizaun hosi Ministériu Edukasaun,” nia hateten.
Okupante resintu eskola 10 Dezembru Comoro, Sebastião Berbisa hateten, sira hela iha arredór eskola durante tinan barak ona, maibé estadu hakarak hasai sira, prontu koopera estadu maibé tenke hasai ho dignu tanba sira mós sidadaun timoroan hotu.
Nia dehan, sira mai hela iha arredór la’os hakarak mai hela de’it maibé situasaun moris mak obriga tanba ne’e sira hela iha fatin referida hodi buka moris, sustenta estudu ne’e to’o ramata.
“Ami hela iha ne’e durante tinan 14 ona hahú husi 2009 to’o agora, ami hela iha ne’e nu’udar estudante iha momentu krize entre Lorosa’e ho loromonu tanba fatin ne’ebé ami hela ba ne’e la seguru. Tan ne’e, mai hela iha ne’e to’o estudu ne’e ramata no sai tiha profesór mós,” nia dehan.
Adjuntu Diretór Eskola Ensinu Sekundáriu Jerál (ESJ) 4 Setembru UNAMET Balide, Alexandre da Costa, informa komunidade ne’ebé hela rabat iha resintu eskola ne’e iha xefe família tolu ka haat maibé iha ambiente eskola ne’e iha parte kotuk ema kuaze aldeia ida mak hela, ida-ne’e perturba tanba sira tama-sai iha arredór eskola, halo profesór no estudante la atensaun ba hanorin no simu matéria.
“Ambiente eskola 4 Setembru UNAMET ne’e la kontribui atu garante kualidade edukasaun ensinu parendizajen, tanba konsentrasaun alunu ba matéria mak susar. Labarik sira lori sásan ba hamriik iha janela eskola nian, to’o iha balun ne’ebé tama to’o aula laran. La’ós ida-ne’e de’it maibé iha balun ne’ebé hela iha laran ne’e, lori mikrolete no taxi para iha ambiente eskola nia, to’o mikrolet ida para iha varanda eskola nia,” nia hateten.
Okupante resintu Eskola ESJ 4 Setembru UNAMET, Berta do Rego, hateten nia parte prontu koopera ho Governu atu husik hela fatin ne’e.
“Ami bele husik mamuk fatin ne’e maibé presiza konsidera ami tanba ami iha ne’e kle’ur ona, dezde 1999 to’o agora. Ami hela iha ne’e tanba ha’u-nia katuas-oan servisu iha Ministériu Edukasaun,” nia dehan.
Berta do Rego hatutan, iha arredór eskola ne’e komunidade barak la’ós sira mesak de’it maibé nia parte hein de’it desizaun husi Governu bainhira iha desizaun dehan sai husi fatin ne’e, nia nia parte pronto atu koopera.
Notísia Relevante: Xefe família 81 sei hela nafatin iha arredór eskola
Jornalista : Osória Marques
Editór : Cancio Ximenes
