iklan

INTERNASIONÁL

Austrália komprometidu apoiu Timor-Leste hasa’e kualidade edukasaun

Austrália komprometidu apoiu Timor-Leste hasa’e kualidade edukasaun

Embaixadora Austrália iha Timor-Leste, Caitlin Wilson. Imajen Tatoli/Francisco Sony.

DILI, 20 janeiru 2025 (TATOLI)—Embaixadóra Austária iha Timor-Leste, Caitlin Wilson, hateten Governu Austrália komprometidu apoiu Timor-Leste hodi hasa’e kualidade edukasaun iha nasaun ne’e.

“Austrália hakarak tebes servisu hamutuk ho Governu Timor-Leste hodi apoiu setór edukasaun, tanba setór edukasaun importante iha nasaun ne’e. Ami hakarak hasa’e kualidade edukasaun iha Timor-Leste,” Embaixadora ne’e hateten iha nnia intervensaun iha serimónia inaugurasaun International School Azevedo Marçal (ISAM) iha Metinaro, segunda ne’e.

Nia dehan, Timor-Leste presiza aumenta liután kualidade edukasaun liuliu iha área formasaun atu dezenvolve timoroan ida-idak nia poténsia.

“Kopromisu foun ne’ebé Australia hakarak halo ba Timor-Leste mak sei aloka millaun AU$50  atu investe iha sentru formasaun sira, hodi kapasita timoroan sira bele hetan serbisu lalais iha Austrália. Austrália hakarak fó empregu ba timoroan hamutuk 10.000 hahú agora ba to’o 2028,” nia dehan.

Nia hatutan, Australia mós komprometidu atu apoiu nafatin bolsa estudu ba timoroan sira-ne’ebé hakarak kontinua estudu ba lisensiatura no mestradu iha Universidade sira iha Austrália.

Antes ne’e, iha 01 abríl 2024, Ministra Edukasaun Timor-Leste, Dulce de Jesus Soares hasoru malu ho nia omólogu Ministru Edukasaun Austrália Ben Carroll no Vise Premiere Melbourne-Victoria ko’alia kona-ba obstákulu sira iha área edukasaun iha Timor-Leste.

Iha oportunidade ne’e, diskute mós kona-ba área posibilidade sira mak nasaun rua ne’e bele servisu hamutuk iha futuru.

Interesante tebes atu hatene kona-ba debate sira oinsá hanorin labarik sira atu lee, ne’ebé mak agora sai tópiku atuál iha Victoria nomós iha Timor-Leste.

Aleinde ne’e, Ministra Edukasaun, Dulce de Jesus Soares mós hala’o enkontru ho Diretora Ezekutivu ba Parseria no Tranzisaun “Technical And Further Education” (TAFE) Victoria no-mós Reitór Universidade Victoria, Adam Shoemaker, hodi fahe informasaun kona-ba sistema treinamentu no hato’o sira-nia prontidaun atu esplora posibilidade kona-ba modellu estajiáriu (traineeship) ba profesór no alunu sira TEKVOK husi Timor-Leste.

Universidade Victoria mós hatudu ninia kompromisu nomós prontidaun atu fó apoiu ba Timor-Leste, liuliu Ministériu Edukasaun nia prioridade sira hanesan formasaun ba edukadór pre-eskolár sira, apoiu treinamentu kona-ba lingua Inglés nomós fornese oportunidade ba profesór sira TEKVOC Timor-Leste nian atu partisipa iha Universidade Victoria ninia “Block Model on Pedagogy”.

Austrália apoiu Timor-Leste

Molok ne’e, Ministériu Edukasaun, Governu Austrália no Komisaun Nasionál UNESCO Timor-Leste hamutuk hodi selebra parseria kona-ba sira-nia apoiu ba Programa Edukasaun Multilíngua Bazeia ba Lian-Inan.

Komisaun Nasionál Timor-Leste ba UNESCO mak hala’o pilotu kona-ba uza lian-inan iha inisiu hahú eskola. Pilotu ne’e suporta pré-eskolar neen (6) no eskola bazika neen (6) iha munisípiu Lautém, Manatuto no Oé-Cusse.

Governu Austrália fornese daudaun fundu adisionál hamutuk $450,000 atu apoiu Komisaun Nasionál UNESCO hodi hala’o projetu ne’e ba períodu tinan rua (2) tan iha momentu ne’ebá. Ne’e sei kompleta Austrália nia kontribuisaun totál ba pilotu ne’e hamutuk liu $900,000 hahú husi tinan 2013.

Pilotu ne’e sensibiliza tiha ona komunidade kona-ba importánsia edukasaun lian-inan, formasaun profesór kona-ba kuríkulu no metodolojia bazeia ba lian-inan, no dezenvolvimentu rekursu iha linguajen lokál.

Ne’e inklui livru kona-ba alfabetu, lee-nain no istória no rezultadu husi pilotu ida-ne’e sei ajuda metodolojia kona-ba programa multilíngua bazeia ba lian-inan nian ne’ebé sei habelar liután ba iha munisípiu sira seluk.

Jornalista : Hortencio Sanchez

Editór       : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!