BOBONARO, 10 outubru 2024 (TATOLI)-Prezidente Autoridade Munisípiu Bobonaro, Alexandrino Pires, preukupa ho proposta Orsamentu Jerál Estádu (OJE) 2025 ne’ebé governu aprezenta ba Parlamentu Nasionál, tanba montante ne’ebé aloka ba kategória kapitál dezenvolvimentu la sufisiente atu responde problema no preokupasaun povu nia iha baze.
Alexandrino Pires, informa, iha fulan hirak liubá Autoridade Munisípiu Bobonaro submete proposta orsamentu Planu Asaun Anuál 2025 hamutuk $23,129,574.15 atu finansia ba programa 12, sub-programa 35 no atividade 80, maibé Komité Revizaun Orsamentu (CRO sigla Portugues) redús ba $11,308,414.00 hafoin governu aprezenta Parlamentu Nasionál hodi hetan aprovasaun finál.
Montante ne’e fahe ba kategoria saláriu no vensimentu $2,761,552.00, bens no servisu $1,337,833.00, kapitál menór $500,000.00, transferénsia públika $5,383,247.00 no kapitál dezenvolvimentu $1,285,782.00.
Pires hato’o preokupasaun ne’e tanba kapitál dezenvolvimentu mak hetan kortez maka’as, nune’e redús ba $1,285,782.00 kompara ho orsamentu 2024 ne’ebé hetan alokasaun anuál $2,528,287.00 hodi ezekuta projetu Planu Integradu Munisipál (PDIM) 13 no aumenta tan projetu tolu ho orsamentu poupansa.
Notísia relevante: OJE 2024: Bobonaro ezekuta ona 74%, ekezusaun kiik liu iha kapitál menór
“Ha’u triste bainhira rona orsamentu redusaun ida-ne’e, ha’u stress tiha to’o isin-manas, ne’e signifika katak problema barak ha’u labele rezolve, bainhira ha’u vizita suku hasoru inan-aman, sira halerik nafatin susar ho terus ba ha’u, mas ha’u esforsu ona maibé desizaun iha governu sentrál, maibé diskusaun iha Parlamentu ha’u sei defende” nia aprezenta kestaun ne’e iha enkontru Konsultivu Munisípiu Bobonaro iha salaun Maria-Tapo, kuarta ne’e.
Nia dehan, preokupasaun ne’ebé povu enfrenta balu sei bele rezolve liuhusi projetu Programa Nasionál Dezenvolvimentu Suku (PNDS) tanba tinan oin alokasaun orsamentu anuál tama iha konta Autoridade Munisípiu Bobonaro.
Kona-ba problema boot liu hanesan ponte Bilimau ho Samutaben, kondisaun estrada ladi’ak husi área Buipira liga ba postu administrativu Bobonaro no Lolotoe ne’e autoridade Munisípiu laiha kbi’it atu responde tanba ne’e kategoria grande projetu.
“Ida ne’e governu sentrál nia kompeténsia, ita aproveita orsamentu ida PDNS nia ne’e hodi halo dezenvolvimentu, tanba osan ne’e ba hotu suku, ne’ebé suku mak hili prioridade depois mak ita aprova bazea ba nesesidade povu nia,” nia katak.
Enkuantu orsamentu 2025 ho montante millaun $1,2 ne’ebé alokadu ba kapitál dezenolvimentu ne’e finansia de’it ba projetu (PDIM) neen hanesan konstrusaun Ensinu Báziku Filiál Beamoas, suku Kolimau ho totál kustu $120,000.00, konstrusaun eskola sala neen iha Samutaben, suku Manapa ho kustu $180,000.00, konstrusaun irrigasaun iha Genu-Matan, suku Ritabou ho kustu $260,000.00.
Nune’e mós reablitasaun rezidénsia pesoál saúde iha suku Bobonaro ho kustu $140,000.00 no konstrusaun konservasaun no jardín iha Maliana Vila ho kustu $90,000.00.
Orsamentu PAA 2025 ne’ebé CRO aprova hodi implementa ba Programa 16 hanesan desentralizasaun administrativa no poder lokál ho montante $3,823,962.00, estrada no ponte $118,685.00, seguransa nasionál $74,260.00, asesu ba justisa $49,125.00, transporte $9,577.00, funsionamentu dezenvolvimentu instituisionál $3,225,343.00, edukasaun pre-eskolár $519,356.00, ensinu báziku $2,074,841.00, ensinu rekorrente $19,271.00.
Programa kuidadu saúde primária $302,409.00, água no saneamentu $308,690.00, inkluzaun sosiál $111,770.00, turizmu $7,832.00, investimentu no diversifikasaun ekonómika $28,439,00, agrikultura, ortikultura, kafé, ai-horis industriál $620,874.00, no programa pekuária veterinária no teknolojía $13,980.00.
Notísia relevante: Tinan 2024, Bobonaro hetan projetu estrada rurál pakote 14
Jornalista: Sérgio da Cruz
Editór: Evaristo Soares Martins