OEKUSI, 19 Fevereiru 2025 (TATOLI) – Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, husu ba Oekusi-oan sira atu prepara-aan hodi lídera rasik Rejiaun Administrativa Espesiál Oekusi Ambeno (RAEOA) ho Sekretáriu Rejionál sira iha tinan 2026.
Xefe Governu hato’o asuntu ne’e bainhira hala’o diálogu ho komunidade Suku Taiboko, hodi rona preokupasaun inklui rekomendasaun sira, hafoin observa projetu emerjénsia reabilitasaun estrada ligasaun husi Suku Taiboko, Sub Rejiaun Pante Makasar, kobre Suku Usitaku, Sub Rejiaun Nitibe, to’o suku Lela-Ufe, Sub Rejiaun Nitibe.
Notísia relevante:PM Xanana: Oekusi-oan presiza prepara aan hodi simu podér lokál no desentralizasaun administrativa

“Hafoin to’o Oekusi durante loron rua, iha segunda no tersa hala’o enkontru ofisiál ho Autoridade RAEOA, Komisaun ZEEDOA no mós funsionáriu inklui intelektuál sira. Ha’u husu ba sira atu komesa hanoin ona, bo’ok-an, kria unidade hamutuk tanba tempu imi sei ka’er rasik RAEOA no ZEESM ne’e, se la’e ami husi rai bo’ot mai nakonu iha Pante Makasar, depois mai Nítibe estrada para aat,” Xanana deklara ho lian maka’as iha Nítibe.
Xefe Governu dehan: “Ohin, ha’u mai iha Nítibe, sira (Autoridade RAEOA) halo reuniaun, depois ha’u fila bá rona saida mak sira planu ona kona-ba sira-nia serbisu, hodi fó mai ha’u atu lori ba Konsellu-Ministru. Ha’u fó tinan ida ba sira mak la halo serbisu no serbisu la la’o ne’e, hatama ema barak selu ho osan boboot mak la halo buat ida, tenke hasai hotu troka fila-fali tanba ZEESM ne’e kria atu dudu ekonómia no hadi’a povu nia moris, la’ós aprova osan boboot mai Oekusi no gasta osan povu nian iha de’it Pante Makasar”.
Notísia relevante:PM Xanana husu Autoridade RAEOA-ZEEDOA promove koordenasaun serbisu iha administrasaun públika
Primeiru-Ministru mós lamenta tanba estrada di’ak no moos ne’e iha de’it Pante Makasar, maibé ba rejiaun sira seluk ne’e estrada ho kondisaun aat.
Povu Lamasin husu estrada no sentru saúde
Iha diálogu Primeiru-Ministru ho komunidade sira iha suku Taiboko no Bairru izoladu Biele, lokaliza iha aldeia Lamasin suku Bene-Ufe sub-rejiaun Nítibe Rejiaun Administrativa Espesiál Oekusi Ambeno (RAEOA) husu loke estrada foun no harii fasilidade saúde.

Xefe Bairru Biele Lamberto Falo, rekomenda ba Primeiru-Ministru, atu loke estrada foun tanba durante ne’e sira laiha dalan ida atu asesu ka lori produtu lokál ba merkadu,
“Ha’u husu ba Primeiru-Ministru, loke ami estrada atu tama ba ami-nia bairru Biele, tanba dezde ukun-an to’o agora, ami laiha estrada atu asesu, bainhira ami atu halo uma fatuk atu halo oinsá, depois ami laiha eskola no fasilidade saúde,” dehan nia.
Totál populasaun iha bairru Biele hamutuk 85 husi uma-kain 22.
Notísia relevanteJestór Nítibe husu autoridade RAEOA aselera konstrusaun estrada Noefefan-Oénunu
Nune’e mós, Jestór sub-rejiaun Nítibe, Agustinho Afulit, reforsa-tan katak, iha tinan kotuk membru Governu no Autoridade RAEOA konsege hala’o vizita bá fatin ne’e tanba konsidera fatin izoladu liu iha Oekusi.
“Bairru izoladu Biele, antes ne’e ami hamutuk ho membru Governu sira no autoridade RAEOA hala’o ona vizita sira-nia fatin, sira kontente maibé preokupasaun mak estrada de’it, sekuandu ita atu pasiénsia tenki la’o ain tanba dalan ba transporta laiha, dezde Timor-Leste ukun to’o agora fatin ne’e izoladu, tan ne’e nu’udar liman ain Governu iha baze husu sei bele loke netik estrada ba to’o, nune’e bele fasilita transporte mós bele asesu to’o fatin ne’e,” nia rekomenda.
Jestór ne’e mós agradese no orgullu tanba Primeiru-Ministru bele vizita no hala’o diálogu ho komunidade aldeia Lamasin, nu’udar fatin izoladu ida iha sub-rejiaun Nítibe.
PM sei tau-matan
Hatan kona-ba rekomendasaun ne’e, Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, dehan fó konsiderasaun ba preokupasaun hotu, nune’e sei tau matan ba problema ne’e.

“Imi fó hanoin ida mai ha’u, tanba hato’o saida mak ita-bo’ot nia bairru presiza, ne’ebé ha’u rona no tau iha ha’u-nia ulun. Ha’u rona ona imi-nia hanoin ne’e,”Xefe Govenru anota.
Durante vizita ne’e, Xefe Governu mós oferese nesesidade bázika balun ba komunidade iha suku ne’e no enkoraja atu moris iha páz hodi kontribui ba prosesu dezenvolvimentu nasaun nian.
Apoiu neseidade bázika ne’ebé Primeiru-Ministru oferese ba komunidade mai-husi ninia kontribuisaun privadu hodi hakmaan família hirak ne’ebé presiza.
Tuir observasaun durante diálogu komunidade espresa sentimentu kontente tanba Autoridade halo ona reabilitasaun ba estrada, maibé konkorda mós ho buat ne’ebé Primeiru-Ministru dehan ona katak sei kontinua halo di‘ak liutan estrada ne’e, nune’e bele transporta sira-nia produtu hanesan ai-farina, fehuk, tomate no seluk-tán bá Oekusi vila hodi fa’an.
Notísia relevante:PM Xanana vizita Oekusi hodi observa progresu serbisu no funsionamentu administrasaun
Jornalista: Abílio Elo Nini
Editór: Florencio Miranda Ximenes